%0 Journal Article %T مکان‌یابی وقوع چرخه‌های یخ و ذوب و شناسایی مناطق پر مخاطره گیاهان زراعی و باغی ( مطالعه موردی: استان کرمان ) %J نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران %I انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران %Z 2251-7359 %A موسوی بایگی, محمد %A اشرف, بتول %D 2011 %\ 08/23/2011 %V 1 %N 4 %P 72-83 %! مکان‌یابی وقوع چرخه‌های یخ و ذوب و شناسایی مناطق پر مخاطره گیاهان زراعی و باغی ( مطالعه موردی: استان کرمان ) %K استان کرمان %K چرخه‌های یخ و ذوب %K خوسرمایی %K دمای بحرانی %K دمای بیشینه %K دمای کمینه %R %X استان کرمان به دلیل ویژگی های خاص جغرافیایی چون تلاقی شرایط کویری و کوهستانی از تنوع آب و هوایی ویژه ای برخوردار بوده و دارای شرایط مناسبی برای کشت انواع گیاهان زراعی و باغی می­باشد. با توجه به محدود بودن آستانه تحمل گیاهان نسبت به پارامترهای هواشناسی، هرگونه ناهنجاری در این پارامترها از جمله وقوع تنش چرخه های یخ و ذوب منجر به ایجاد خسارت به تولیدات کشاورزی خواهد شد. در این پژوهش، برای مکان یابی وقوع چرخه­های یخ و ذوب در استان کرمان، داده­های دمای کمینه و بیشینه روزانه هشت ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در طی 20 سال آماری (1387- 1368) مورد استفاده قرار گرفت. همچنین چهار گستره دمایی مشخص شامل دماهای کمینه کوچک­تر و مساوی 2-  و دماهای بیشینه بزرگ­تر و مساوی 2 (A)، دماهای کمینه کوچک­تر و مساوی 3-  و دماهای بیشینه بزرگ­تر و مساوی 3 (B)، دماهای کمینه کوچک­تر و مساوی 4-  و دماهای بیشینه بزرگ­تر و مساوی 4 (C) و دماهای کمینه کوچک­تر و مساوی 5-  و دماهای بیشینه بزرگ­تر و مساوی 5 (D) که امکان رخداد این پدیده در آن­ها بیشتر است، در نظر گرفته شد. پس از پردازش داده­ها توسط یک برنامه کامپیوتری در محیط FORTRAN، میانگین ماهانه، فصلی و سالانه و نیز فراوانی نسبی ماهانه و فصلی تعداد روزهای وقوع این پدیده در هر یک از ایستگاه­های موجود محاسبه شده و با مقایسه این مقادیر با دما های بحرانی گیاهان زراعی و باغی، مناطق مخاطره آمیز استان، شناسایی شد.. بررسی نمودارهای سالانه نشان داد که به طور کلی ایستگاه انار بیشترین تعداد روزهای چرخه یخ و ذوب در طی سال را دارا است. بررسی فراوانی نسبی فصلی چرخه­های یخ و ذوب نشان داد که وفور این پدیده در زمستان بیش­ از سایر فصول است و دو شهرستان بافت و بم بیشترین میزان چرخه یخ و ذوب در این فصل را نشان می دهند. اما علی رغم این موضوع به دلیل پدیده خوسرمایی، غلات سرمادوست و درختان میوه در این فصل نسبت به پاییز و بهار، کم­تر متحمل خسارت می­شوند. بررسی نتایج ماهانه نیز نشان داد که کاشت زود هنگام (در فروردین ماه) درختان میوه و گیاهان زراعی چون گندم، جو، ارزن و پنبه در شهرستان های شهر بابک، کرمان، کهنوج و سیرجان مخاطره آمیز می­باشد، در حالی که در شهرهای بافت و بم و جیرفت احتمالاً خسارتی به این گیاهان وارد نخواهد شد. همچنین با توجه به وفور این پدیده در مناطقی چون شهر بابک، سیرجان و کرمان، بهتر است کشت پاییزه (در آبان و آذر) این گیاهان زراعی با استفاده از ارقام مقاوم صورت گیرد. %U https://www.waterjournal.ir/article_69947_bf2d7a55b134085cbb0dbaf6c53c106d.pdf