TY - JOUR ID - 158532 TI - تحلیل زمانی-مکانی بارش و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور (مطالعه موردی: حوضه آبریز دریاچه ارومیه) JO - نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران JA - IWE LA - fa SN - 2251-7359 AU - ثانی خانی, هادی AD - گروه علوم و مهندسی آب، داشگاه کردستان Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 1 SP - 347 EP - 368 KW - بارش KW - تحلیل زمانی-مکانی KW - الگوهای پیوند از دور KW - تحلیل خوشه‌ای KW - تحلیل مولفه‌های اصلی DO - 10.22125/iwe.2022.158532 N2 - تغییرات زمانی و مکانی بارش نقش اساسی در بیلان منابع آبی ایفا می­کند. حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز به عنوان بزرگ­ترین دریاچه داخلی ایران مقاصد مهمترین رودخانه­های شمال غربی کشور است، به همین منظور شناسایی متغیرهای موثر در توزیع زمانی و مکانی بارش و ناحیه­بندی مناطق بارشی در این منطقه ضرورت می­یابد. بر این اساس در پژوهش حاضر به بررسی توزیع زمانی و مکانی بارش حوضه دریاچه ارومیه پرداخته شد. داده‌‌های مورد استفاده، مجموع فراوانی بارش فصلی و سالانه 59 ایستگاه هواشناسی و داده‌‌های مربوط به 11 الگوی پیوند از دور در سال‌‌های 1394-1370 و روش‌‌های اصلی، ویژگی‌‌های آماری (چارک اول، چارک سوم و ضریب تغییرات فصلی و سالانه)، تحلیل مولفه­های اصلی، تحلیل خوشه‌‌ای سلسله مراتبی وارد، روش زمین آمار کریجینگ و همبستگی پیرسون هستند. در بررسی ویژگی‌‌های آماری مشخص شد که بیشترین ضریب تغییرات در تابستان و بیشترین مقدار عددی چارک اول و سوم در زمستان محاسبه شده است و بیشترین ضریب تغییرات در بخش­های میانی، مرکزی و جنوبی، مقادیر بیشتر چارک اول در بخش­های شمالی و غربی و مقادیر بالاتر چارک سوم درنیمه غربی و جنوبی مشاهده شده است. براساس نتایج تحلیل­های زمانی و مکانی معین گردید بیشترین مقدار بارش در فصل بهار در نیمه غربی رخ می­دهد. اجرای تحلیل مولفه­های اصلی معین کرد که شش عامل اصلی حدود 95 درصد واریانس داده­ها را تبیین می­نماید و مهمترین مولفه­های تاثیرگذار چارک اول و سوم فصول پائیز، زمستان و سالانه هستند. نتایج تحلیل خوشه‌‌ای سه گروه را در 1- نواحی میانی و جنوبی 2-غربی و جنوب غربی و 3-نیمه شمالی مشخص کرد. بررسی ارتباط بارش فصل زمستان با الگوهای پیوند از دور معین نمود که این ارتباط با الگوهای NAO، EAWR و MOI معنادار است. UR - https://www.waterjournal.ir/article_158532.html L1 - https://www.waterjournal.ir/article_158532_f5d26396a6797fba6d4837c1761db197.pdf ER -