2024-03-28T17:10:36Z
https://www.waterjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=18953
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
ارزیابی عملکرد مدل برنامهریزی بیان ژن و شبکه عصبی مصنوعی در برآورد پارامترهای هیدرولیکی سرریز پلان مثلثی
بهرام
نورانی
رضا
نوروزی
فرزین
سلماسی
هادی
ارونقی
هدف از این تحقیق، ارائه یک رابطه برای تعیین ضریب دبی سرریزهای لبه تیز پلان مثلثی است که در نهایت یک رابطه رگرسیونی با استفاده از دادههای آزمایشگاهی بر اساس پارامترهای h/p و α با دقت زیاد ارائه شد. برای این منظور از دو مدل هوش مصنوعی ANN و GEP و نیز دو روش رگرسیونی MR-linear و MR-nonlinear در تخمین پارامتر بیبعد h/p و رابطه دبی – اشل این سرریزها استفاده شد. ارزیابی نتایج به دست آمده با استفاده از معیارهای آماری R2، RMSE، NSE و RE% انجام گردید. مقادیر معیارهای آماری R2، RMSE، NSE و RE% به ترتیب 998/0، 0076/0، 997/0 و %74/1 برای مدل ANN، 983/0، 0301/0، 998/0 و% 86/6 برای مدل GEP،986/0، 0196/0، 985/0 و% 09/4 برای مدل MR-linear و 987/0، 0197/0، 984/0 و % 09/4 برای مدل MR-nonlinear به دست آمد. نتایج معیارهای آماری، برتری ANN نسبت به سایر روشها را نشان میدهد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که در سرریزهای پلان مثلثی بسته به زاویه قرارگیری، مقدار ضریب دبی جریان 1 الی 8 درصد نسبت به سرریزهای هم عرض کانال افزایش مییابد. ضمنا در شرایطی که بار آبی روی تاج این سرریزها کم باشد، کارایی بهتری از خود نشان خواهند داد.
سرریز لبه تیز پلان مثلثی
ضریب دبی جریان
دبی – اشل
ANN
GEP
2021
09
23
1
17
https://www.waterjournal.ir/article_138243_f5a727d8fee76ab5a529b45886cac3e8.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی اثر بده ماکزیمم هیدروگراف سیل بر آبشستگی پیرامون گروه پایه دوتایی پل با استفاده از مدل آزمایشگاهی
سعیده
محمدی گیوشاد
یوسف
رمضانی
حسین
خزیمه نژاد
آبشستگی موضعی اطراف پایههای پل علت اصلی تخریب آنها میباشد. بر این اساس مطالعات گستردهای برای شناخت این پدیده صورت گرفته است. اغلب این مطالعات در شرایط جریان ماندگار بوده است. این در حالی است که جریان در رودخانه به صورت غیرماندگار میباشد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر دبی پیک هیدروگراف سیل بر آبشستگی پیرامون گروه پایههای دوتایی پل در فواصل مختلف پایهها از یکدیگر در جریان یکنواخت و همچنین جریان غیرماندگار با استفاده از هیدروگرافهای متقارن با تغییر در دبی پیک میباشد. هیدروگرافهای مورد استفاده در آزمایشات، هیدروگرافهای پلهای و در 5 گام میباشند. آزمایشها در شرایط آب زلال و 95/0 U/UC=انجام گرفت. در تمامی آزمایشات، قطر پایه پل (D) ثابت و برابر 5/2 سانتیمتر تعیین گردید. S/D (S فاصله مرکز به مرکز بین گروه پایههای دوتایی و D قطر پایه) به میزان 2 ،3 ،4 و 5 انتخاب گردید. نتایج نشان داد در یک هیدروگراف سیل معین، با افزایش فاصلهی نسبی بین گروه پایههای دوتایی پل، حداکثر عمق بی بعد آبشستگی پایه اول و پایه دوم افزایش یافته و حداکثر آن در فاصله نسبی 5 =S/D اندازه گیری شد. در حالی که در جریان یکنواخت، حداکثر عمق بی بعد آبشستگی پایه اول در 3 =S/D و پایه دوم در 4 =S/D مشاهده شد. همچنین، در یک فاصله نسبی ثابت پایهها از یکدیگر، با افزایش گام به گام دبی پیک هیدروگرافها، حداکثر عمق بی بعد آبشستگی پایه اول گروه پایه دوتایی پل، با یک روند افزایشی، افزایش یافته است.
آب زلال
آبشستگی
پایه پل
دبی پیک
هیدروگراف سیل
2021
09
23
18
33
https://www.waterjournal.ir/article_138244_0122ca317f13ff87ef8df8a73072c659.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی آزمایشگاهی اثر آبشکن ساده بر آبشستگی موضعی در اطراف تکیهگاه پل
امین
ناظری
صمد
امامقلیزاده
خلیل
اژدری
وقوع آبشستگی از مهمترین عوامل تهدیدکننده پایداری تکیهگاههای پل احداثشده بر رودخانهها است. برای جلوگیری از تخریبهای احتمالی و زیانهای جبرانناپذیر، لازم است با بررسی دقیق فرآیند آبشستگی و بهکارگیری روشهای مناسب، آبشستگی را کنترل نمود. در این پژوهش با ساخت مدل آزمایشگاهی به بررسی تأثیر استفاده از آبشکن ساده بر کاهش میزان آبشستگی تکیهگاه پل واقع در بستر رودخانه فرسایشپذیر پرداخته شد. بدین منظور از یک سازه آبشکن با ابعاد و فاصله معین از تکیهگاه (با توجه به مشخصات جریان عبوری هندسه رودخانه) استفاده شده و میزان تأثیر هر یک از پارامترهای مذکور بر آبشستگی تکیهگاه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بر مبنای تجزیهوتحلیل آماری با استفاده از نرمافزار SPSS رابطهای رگرسیونی برای تخمین آبشستگی در اطراف تکیهگاه پل ارائه شد. نتایج این بررسی نشان داد آبشکن محافظ آبشستگی در تکیهگاه را تا 94 درصد کاهش میدهد. کارایی آبشکن با طول آن رابطه مستقیم و با فاصله آن از تکیهگاه رابطه معکوس دارد.
آبشکن
رودخانه
آبشستگی
تکیهگاه پل
2021
09
23
34
48
https://www.waterjournal.ir/article_138247_5520f1bdce2b46b9f1221f91a77aba7a.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی آزمایشگاهی عوامل موثر بر گذردهی جریان در سازه آبگیر تحتانی متخلخل
ساسان
مددی
علیرضا
عمادی
رامین
فضل اولی
روشهای متعددی برای آبگیری از رودخانهها وجود دارد که هر یک ویژگیها و محدودیتهای خاص خود را دارند. آبگیری به روش ثقلی به شیوههای مختلفی امکانپذیر میباشد که استفاده از آبگیر تحتانی متخلخل یکی از این روشها میباشد. در پژوهش حاضر با ساخت مدل آزمایشگاهی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و اجرای 54 آزمایش، تاثیر دانهبندی و شیب سطح آبگیر تحتانی متخلخل و نیز دبی ورودی بر میزان دبی انحرافی آبگیر بررسی شد. نتایج نشان داد ضریب دبی برای سطح افقی آبگیر در دبی 9/11 لیتر بر ثانیه برای دانهبندی های با D50، 5/11 و 25 میلیمتر به ترتیب 053/0 و 068/0 است که نشان دهنده افزایش ضریب دبی با افزایش D50 ذرات محیط آبگیر است. همچنین ضریب دبی برای دانهبندی mm5/11= D50 در دبی 9/11 لیتر بر ثانیه برای شیب سطح 0 و 20 درصد به ترتیب 053/0 و 039/0 است که نشان دهنده کاهش ضریب دبی با افزایش شیب سطح آبگیر تحتانی است. با رسم تغییرات ضریب دبی جریان منحرف شده توسط آبگیر نسبت به دبی ورودی مشاهده شد که در دبیهای کمتر تغییرات ضریب دبی نسبت به دبی ورودی بیشتر میباشد ولی با افزایش دبی ورودی به مقدار ثابتی میرسد. با بررسی دادههای بدست آمده و استفاده از تحلیل ابعادی و رگرسیون چند متغیره بین نتایج آزمایشها، روابطی برای تخمین دبی و ضریب آبگذری برای این آبگیر پیشنهاد شده است.
انحراف آب
تحلیل ابعادی
رگرسیون چند متغیره
محیط پاره سنگی
مدل فیزیکی
2021
09
23
49
52
https://www.waterjournal.ir/article_138251_b120dc448d925eb0045beb0abe064aca.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی تأثیر خصوصیات جریان بر عمق آبشستگی ناشی از برخورد دو جت مایل
آرش
جاعل
آبشستگی ناشی از فرسایش بستر در هنگام مواجه با جتهای ریزشی آب به دلیل عملکرد مخربی که بر پی سازههای هیدرولیکی میگذارد موضوعی است که موردتوجه محققان مختلف قرارگرفته است. برخورد دو جت مایل علاوه بر تغییری که در نیروی فرسایشی آب ایجاد میکند ممکن است سبب ورود هوا نیز شود که در این تحقیق بر اساس نتایج آزمایشگاهی به بررسی عمق آبشستگی ناشی از برخورد دو جت در حوضچه آرامش فرود فواره پرداختهشده است. برای این کار از سه نوع دانهبندی در برابر 4 ارتفاع عمق پایاب استفادهشده است. دو جت با زوایای 30، 45 و 60 درجه نسبت به قائم باهم برخورد دادهشدهاند و در پایان هر آزمایش عمق آبشستگی اندازهگیری گردید. مشخص گردید که با افزایش عدد فرود ذره عمق آب شستگی افزایش مییابد. همچنین با افزایش زاویه جت نسبت به قائم، عمق آبشستگی افزایش مییابد. پس از مقایسه روابط ارائهشده توسط محققین مختلف، رابطهای برای بیان عمق آبشستگی ناشی از برخورد دو جت مایل ارائهشده است. همچنین مشخص شد که ورود هوا تأثیر قابلملاحظهای بر کاهش عمق آبشستگی دارد.
دو جت آزاد مایل
زاویه جت
عدد فرود ذره
حوضچه فرود فواره
عمق آبشستگی
2021
09
23
53
59
https://www.waterjournal.ir/article_138252_de9314c78648f3535301158cdb94ad95.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی ضرایب تصحیح انرژی جنبشی و مومنتم و تخمین دبی در کانالهای
الهام
قنبری عدیوی
عدم یکنواختی توزیع سرعت جریان درعرض، در کانالهای مرکب و در ناحیه تقابل کانال اصلی و سیلابدشت موجب خطا در برآورد پروفیل سطح آب، روندیابی سیلاب و انتقال رسوب و آلودگی میگردد. برای لحاظ کردن این عدم یکنواختی و تاثیر آن در تعیین مقادیر انرژی جنبشی و مومنتم، به ترتیب از ضرایب تصحیح (α) و (ß) استفاده گردید. در این مطالعه با استفاده از دادههای FCF برای کانالهای مرکب، تاثیر عرض سیلابدشت (1/4، 25/2 و 75/0 متر)، بر ضرایب α و ß در کانالهای مرکب متقارن و نامتقارن بررسی گردید. طبق نتایج با افزایش عرض سیلابدشت بیشینه مقادیر α و ß افزایش یافت. در نهایت با لحاظ کردن مقادیر α و ß محاسبانی از نرم افزار CES مقدار دبی، تعیین و سپس این مقدار دبی با دادههای آزمایشگاهی FCF مقایسه گردید. میزان متوسط جذر میانگین مربعات خطا نرمال شده معادل 6/15 و در محدوده مناسب برآورد گردید. این بررسی نشان دهنده قابلیت و دقت قابل قبول نرمافزار CESدر تعیین پارامترهای هیدرولیکی جریان، از جمله دبی در کانال مرکب میباشد. اما بهطور کلی این نرمافزار مقادیر دبی را بیش از واقعیت برآورد نموده است.
دادههای FCF
ضریب تصحیح
کانال متقارن
نامتقارن
نرم افزار .CES
2021
09
23
70
82
https://www.waterjournal.ir/article_138253_12518eba3f279d39d40e164afa6cdbd4.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی هیدرولیکی شکست سد گیوی و پهنهبندی سیلاب ناشی از آن
اتابک
فیضی
مجتبی
کریمایی طبرستانی
فرو ریختن ناگهانی یک سد مخزنی میتواند اثرات تخریبی گستردهای را برای تاسیسات پاییندست موجب شود و همچنین در صورت عبور از مناطق مسکونی علاوه بر خسارات مالی، منجر به تلفات جانی گردد. بر این اساس، دانستن مشخصات سیلاب ایجاد شده در مناطق مختلف پاییندست سد، میتواند در تعیین نقاط بحرانی پاییندست که در معرض خطرات بالقوه سیلهای ناشی از شکست سد قرار دارند، مفید واقع شود. در مقاله حاضر، اقدام به شبیهسازی عددی سیلابهای ناشی از تخلیه سرریز و شکست سد خاکی گیوی در استان اردبیل شده است. برای این منظور از ماژول Mike-Flood که ترکیبی از ماژولهای یک بعدی Mike-11 و دوبعدی Mike-21 میباشد، استفاده شده است. در این تحقیق سناریوهای وقوع حداکثر سیل محتمل (PMF) جهت ایجاد مکانیزم روگذری (Overtopping) به همراه سناریوهای روز آفتابی (Sunny day) جهت وقوع مکانیزم فرسایش (Piping) در دو حالت پرشدگی مخزن و همچنین سناریوی خرابکاری به صورت شکست آنی کل سد مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن بود که بحرانیترین سناریوها به ترتیب مربوط به سناریوی خرابکاری، وقوع حدکثر سیل محتمل و در نهایت سناریوی روز آفتابی بوده است. تحت این سناریوها به ترتیب 19، 17 و 5/13 درصد از قسمت جنوبی شهر گیوی که در نزدیکی رودخانه گیوی قرار دارد و همچنین تمامی روستاهای واقع شده بین سد گیوی تا روستای فیروزآباد که در سمت چپ ساحل رودخانه گیوی چای قرار گرفتهاند به همراه روستای فیروزآباد به طور کامل زیر آب خواهند رفت.
سد گیوی
پهنهبندی سیلاب
نرم افزار Mike-Flood
شکست سد
2021
09
23
83
103
https://www.waterjournal.ir/article_138255_3604409a4820020820d93c74fa01084d.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
پیشبینی میدان سرعت در تلاقی کانالهای روباز با استفاده از مدلهای داده محور
محمدرضا
نیک پور
پیام
خسروی نیا
اندازهگیری سرعت در محدوده تلاقی کانالهای روباز از جنبههای هیدرولیکی و زیست محیطی حائز اهمیت است. در این پژوهش با بهکارگیری دادههای آزمایشگاهی، به تخمین دقیق مؤلفه افقی سرعت در محدوده تلاقی کانالهای روباز با استفاده از مدلهای داده محور شامل ANN، ANFIS و GEP پرداخته شد. در مطالعه آزمایشگاهی مذکور، تأثیر شیب جانبی 45 درجه کانال اصلی بر میدان سرعت جریان در مقایسه با دیوار قائم بررسی شد. تعداد نقاط اندازهگیری شده بهازای شیبهای جانبی 45 و 90 درجه بهترتیب برابر 720 و 660 بود. برای تخمین مؤلفه افقی بیبعد سرعت جریان در محدوده تلاقی از متغیرهای نسبت دبی و مختصات بیبعد نقاط اندازهگیری سرعت استفاده شد. برای ارزیابی کارایی مدلها از شاخصهای آماری، نمودارهای پراکندگی، جعبهای و تیلور استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل GEP بهازای شیبهای جانبی 45 و 90 درجه از بالاترین قدرت تخمین مولفه افقی سرعت برخوردار بود. مقادیر ضریب تعیین (R2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین قدر مطلق خطا (MAE) توسط مدل GEP در مرحله صحتسنجی بهازای شیب جانبی 45 درجه بهترتیب برابر با 967/0، 142/0 و 094/0 و بهازای شیب جانبی 90 درجه مقادیر مذکور بهترتیب برابر با 956/0، 184/0 و 128/0 بهدست آمد. معادلات ریاضی ارائه شده توسط مدل GEP برای پیشبینی میدان سرعت طولی در محدوده تلاقی کانالها بهازای شیبهای جانبی 45 و 90 درجه میتواند بهعنوان جایگزین مناسب برای روشهای مستقیم اندازهگیری مورد استفاده قرار گیرد.
تلاقی کانالها
شیب جانبی
مدلهای داده محور
میدان سرعت
2021
09
23
104
121
https://www.waterjournal.ir/article_138256_2bebad938c87741bbf3d868714489412.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
مقایسه روابط مختلف برآورد نیمرخ عمقی سرعت طولی بر مبنای روش بهینهسازی با استفاده از الگوریتم ژنتیک
مریم
تیموری یگانه
رسول
قبادیان
محمد مهدی
حیدری
توزیع عمقی سرعت طولی در رودخانهها و کانالهای روباز برای مدلسازی بسیاری از فرآیندهای هیدرولیکی مورد نیاز است. از اینرو ارائه مناسبترین رابطه برآورد توزیع سرعت که منطبق بردادههای اندازهگیری باشد همواره مورد توجه محققین بوده و به صورت دائم در حال توسعه است. با توسعه تئوری آنتروپی و همچنین بهینهسازی به روش الگوریتم ژنتیک، این روشها در طیف وسیعی از علوم مهندسی ازجمله مکانیک سیالات و هیدرولیک به کاربرده شدهاند. در این تحقیق پارامترهای مجهول روابط مرسوم توزیع عمقی سرعت طولی با استفاده از بهینهسازی بر مبنای روش الگوریتم ژنتیک دو دویی بهینه یابی شدند. تعداد پارامترهای بهینه شده در مدلهای یانگ، ژولیان ، چیو و تسالیس به ترتیب 4، 5، 3 و 5 پارامتر میباشند. نتایج تحقیق نشان داد پس از بهینهیابی پارامترهای روابط، توزیع سرعت یکبعدی تخمین زدهشده توسط هر چهار مدل ارائه شده در مقایسه با دادههای آزمایشگاهی از دقت بالایی برخوردار است بهگونهای که تحلیل آماری نتایج نشان داد مقدار متوسط ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برای کل شبیهسازیها توزیع سرعت یک بعدی در مدل یانگ054/0 متر بر ثانیه، برای مدل ژولیان برابر با 052/0 متر بر ثانیه، در مدل چیو 042/0 متر بر ثانیه و برای مدل تسالیس 035/0 متر بر ثانیه است. با این وجود نظر به اینکه تعداد پارامترهای بهینه استخراج شده توسط مدل ژولیان و تسالیس از دو مدل دیگر بیشتر است در مدلسازی رودخانههای آبرفتی توصیه میشود.
هینهسازی
پدیده دیپ
توزیع سرعت
روش چیو
روش تسالیس
مدل ژولیان
2021
09
23
122
127
https://www.waterjournal.ir/article_138257_7c43c28b9e8fdcdb148204292344fb56.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
تخمین غلظت رسوبات معلق با استفاده از ترکیب تکنیک سنجش از دور و مدل درختی M5
جواد
ظهیری
زینب
مولایی
برآورد غلظت رسوب معلق یکی از مهمترین مباحث مهندسی رودخانه است که می تواند به عنوان شاخص تغییر کاربری اراضی ، مطالعات کیفیت آب و کلیه پروژههای مرتبط با سازههای رودخانهای مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق از تصاویر سنجنده مادیس (MODIS) و اطلاعات هیدرولوژیکی به همراه مدل درختی M5 جهت برآورد غلظت رسوب معلق در ایستگاه اهواز در رودخانه کارون استفاده شده است. در این مطالعه، 110 تصویر از سنسور مادیس در ماهواره Terra برای روزهای مربوط به اندازهگیریهای میدانی بار معلق رسوب برای سالهای 2000 تا 2015 استفاده گردید. پارامترهای ورودی مدل درختی در این مطالعه، دبی جریان و باندهای قرمز (R) ، مادون قرمز (NIR) و نسبت باندی NIR/R استخراج شده از تصاویر مادیس بوده است. سه معادله رگرسیونی توسط مدل M5 برای تخمین غلظت رسوب در ایستگاه اهواز ارائه شده است که میتواند در شرایط مختلف دبی جریان و نسبت NIR/R به کار رود. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که مدل M5 از روش منحنی سنجه رسوب که از رایج ترین روشهای تخمین بار رسوب معلق است، عملکرد بهتری داشته است. شاخص کارایی ناش-ساتکلیف برای مدلM5 58/0 بدست آمد، این در حالی است که مقدار این ضریب برای روش منحنی سنجه رسوب برابر با 24/0 محاسبه گردید. نتایج نسبت اختلاف نشان میدهد که در دبیهای بالا، کارایی روش منحنی سنجه رسوب به شدت کاهش مییابد، در حالیکه مدل درختی نتایج قابل قبولی را ارائه میدهد. تجزیه و تحلیل حساسیت عام در مدل M5 نشان میدهد که 93٪ از واریانس خروجی تابع تأثیرات اصلی پارامترهای ورودی و کمتر از 7٪ متعلق به اثرات متقابل است. در میان تاثیرات اصلی، دو پارامتر دبی جریان و نسبت باندی به ترتیب با 73٪ و 12٪ بیشترین تاثیر را بر روی واریانس خروجی داشتهاند.
غلظت رسوبات معلق
مدل درختی M5
سنجنده مادیس
حساسیت عام
2021
09
23
138
150
https://www.waterjournal.ir/article_138260_7b26328f2ad629ade91094ffeb715647.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بهینهسازی با الگوریتمهای فراکاوشی جهت تخمین ضریب پخش طولی رودخانه-ها
سیما
اوحدی
سید آرمان
هاشمی منفرد
محمد
گیوه چی
در سراسر جهان، رودخانهها از اصلیترین شریانهای تأمین نیازهای شرب، صنعت و کشاورزی به شمار میآیند. از این رو، در سالهای اخیر شناخت و مطالعهی فرایندهای انتقال آلودگی در رودخانهها اهمیت خاصی پیدا کرده است. ضریب پخش طولی مهمترین پارامتر تأثیرگذار در معادله انتقال است که تاکنون روشهای مختلفی جهت تخمین و محاسبه آن ارائه شده است. از جمله رویکردهای مطرح جهت تخمین ضریب پخش طولی رودخانهها استفاده از روشهای بهینهسازی فراکاوشی میباشد. در این تحقیق توانایی 5 الگوریتم فراکاوشی شامل الگوریتم ژنتیک (GA)، کلونی زنبورهای عسل مصنوعی (ABC)، ازدحام ذرات (PSO)، گرگ خاکستری (GWO) و رقابت استعماری (ICA) در تخمین پارامتر مذکور مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. رابطه محاسبه ضریب پخش طولی با استفاده از هر یک از الگوریتمها ارائه و نتایج با دادههای مشاهداتی مقایسه شده است. طبق نتایج، الگوریتم بهینهسازی ژنتیک در شرایط تکرار یکسان، از دقت و سرعت بالاتری نسبت به سایر الگوریتمهای مورد بررسی برخوردار است. سپس از پارامترهای آماری شامل خطای مجذور میانگین مربعات، میانگین خطای مطلق و ضریب همبستگی جهت بررسی دقت الگوریتمها استفاده شده است. که این مقادیر برای الگوریتم ژنتیک به ترتیب برابر با 1052/0 ، 4354/0 و 8288/0 بدست آمد. در نتیجه میتوان با دقت مناسبی، معادله حاصل از این الگوریتم را در محاسبه ضریب پخش طولی کارآمد معرفی نمود.
انتقال آلودگی
بهینهسازی
روشهای فراکاوشی
ضریب پخش طولی
2021
09
23
151
171
https://www.waterjournal.ir/article_138262_c74b59e441e34ad8c9002cf372711fae.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
پیشبینی دبی رودخانه هیرمند با استفاده از تکنیک سری زمانی (SARIMA)
ندا
علی احمدی
ابراهیم
مرادی
سید مهدی
حسینی
علی
سردارشهرکی
پیشبینی و شبیهسازی جریان رودخانه جهت آگاهی از آورد رودخانه در دورههای زمانی آتی از جمله مسئلههای مهم و کاربردی در مدیریت منابع آب میباشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی و تعیین مدل مناسب پیشبینی دبی جریان آب رودخانههای سیستان و پریان در حوضه آبریز هیرمند با استفاده مدل سری زمانی ساریما در طول سالهای 97- 1379 پرداخته شد. به منظور ایستایی مدل از روش باکس کاکس استفاده شد و برای بررسی ایستایی مدل از آزمون خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی استفاده شد. با توجه به نتایج بدست آمده و بررسی معیارهای صحت سنجی، آکائیک و شوارتز بیزی، مدل با کمترین مقادیر معیارهای آکائیک (91/1325) و شوارتز بیزی (40/1895) برای رودخانه سیستان و مدل رودخانه پریان با مقادیر معیارهای آکائیک (429/328-) و شوارتز بیزی (151/328) کمترین مقدار را دارا میباشند، به دلیل داشتن کمترین آماره آکایئک و شوارتز بیزین بعنوان مدل مناسب جهت شبیهسازی میزان دبی جریان حوضه هیرمند انتخاب شدند. این مدل به منظور شبیهسازی دبی جریان در بازههای زمانی برای دورههای آینده استفاده میگردد.
پیشبینی
سری زمانی
رودخانه پریان
رودخانه سیستان
مدل ساریما
2021
09
23
172
191
https://www.waterjournal.ir/article_138265_ae8bf39e5a5a0a96d2b3b450e18b5283.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی اثر توزیع احتمالاتی جریان بر بهینهسازی انرژی برقابی مخزن سد مارون
مریم
گودرزی
سید احسان
فاطمی
مریم
حافظ پرست مودت
سدها با اهداف گوناگونی از جمله تأمین نیازهای آبی، تولید انرژی برقابی و کنترل سیلاب طراحی میشوند، لذا با توجه به عدم قطعیت دبی ورودی به مخزن تعیین دقیق انرژی تولیدی از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این تحقیق به بررسی اثر توزیع احتمالاتی جریان در بهرهبرداری بهینه سد بهمنظور تولید انرژی برقابی و حداکثر تأمین نیاز کشاورزی در پایاب سد بارویکرد بهینهسازی تصادفی صریح و روش برنامهریزی خطی با قیود احتمالاتی پرداختهشده است. از آمار بلندمدت دبی جریان ورودی به سدمارون واقع در استان خوزستان بهصورت ماهانه در طی دوره 52 ساله استفادهشده است. ابتدا تابع توزیع تجمعی جریان ورودی به مخزن برای ماههای مختلف با دو رویکرد استفاده از توزیع تجربی ویبول و انتخاب بهترین توزیع آماری به کمک نرم افزا ایزیفیت محاسبهگردید. سپس برای سطح احتمال مشخص تأمین نیاز کشاورزی و ظرفیت نصب150 مگاوات، میزان انرژی برقابی به کمک مدل لینگو بهینهسازی شد. نتایج نشان داد که در رویکرد اول و دوم به ترتیب حداکثر تأمین نیاز کشاورزی 86 و88 درصد بوده، همچنین انرژی سالانه کل به ترتیب معادل3/174و 9/172گیگاوات ساعت است. بنابراین تعیین بهترین توزیع آماری جریان ورودی به مخزن تأثیر معنیداری بر نتایج نداشته و توزیع تجربی ویبول برای این منظور کفایت میکند.
بهینهسازی انرژی برقابی
برنامهریزی خطی با قیود احتمالاتی
لینگو
ایزیفیت
2021
09
23
192
209
https://www.waterjournal.ir/article_138266_e279c7d8bea4f5230d2f9b495a83501d.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
ارزیابی سناریوهای مختلف تخصیص آبمخزن سد کلان ملایر با استفاده از نرمافزارMODSIM
مریم
بیات ورکشی
عباس
عباسی
حامد
نوذری
امروزه افزایش فاصله بین عرضه و تقاضا، توجه جدی به مبانی تخصیص بهینه آب را اجتناب ناپذیر نموده است. در این تحقیق، تخصیص آب مخزن سد کلان ملایر به مصارفی که از سوی وزارت نیرو تعیین شده با استفاده از نرمافزار MODSIM8.1انجام شد. این تقاضاها شامل نیازهای زیست محیطی و پایداری جریان، آب شرب شهرستان ملایر، کشاورزی روستاهای پایین دست سد جهت آبیاری مزارع و شهرک صنعتی سهند ملایر میباشند. مقیاس زمانی مورد بررسی ماهانه و برای یک دوره 12 ماهه در سال آبی 96-1395بود. هدف از این تحقیق ارزیابی نحوه رفتار مخزن سد در مقابله با سناریوهای مختلف کاهش آورد رودخانه در محل احداث سد بود. بدین منظور چهار سناریو بهترتیب شامل 5، 10، 15 و20 درصد کاهش آورد رودخانه در محل احداث سد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش حجم آورد رودخانه در محل احداث سد، میزان حجم ذخیرهسازی سد نیز کاهش یافته و جهت رسیدن به حجم ذخیرهی هدف، ضمن تأمین کلیه نیازها، کمبود بیشتری وجود خواهد داشت. بهطوری که حجم کمبودها در تأمین تقاضاها به ترتیب از سناریوی اول تا سناریوی چهارم، بهترتیب برابر 374/0، 748/0، 124/1 و 508/1 میلیونمترمکعب خواهد بود. بهعبارت دیگر رابطهی تغییرات کاهش حجم ذخیرهسازی در سد با کاهش آورد رودخانه، کاملاً خطی است. بنابراین جهت تأمین تقاضاها از سد کلان در هر چهار سناریو، میبایست به اندازه حجم کمبودها از ذخیرهی هدف، از مقدار تخصیصهای هرگره با توجه به اولویتها، کاسته و یا حجم ذخیرهی هدف را به میزان حجم کمبود در آن ماه مورد نظر، کاهش داد.
تخصیص
کمبود
MODSIM
سد کلان ملایر
2021
09
23
210
225
https://www.waterjournal.ir/article_138275_bac04facff1abeb3884160289f371586.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی تأثیر مدیریت آبیاری با پساب شهری مغناطیس شده بر شاخصهای رشد برنج
لیلی
قربانی مینائی
مهدی
ذاکرینیا
عباس
رضایی اصل
حمیدرضا
میرکریمی
برای کشت گیاه پرمصرف برنج بهکارگیری سامانههای آبیاری و آبهای با کیفیت پایین، از راهکارهای کاهش مصرف آب و گذر از بحران کمآبی میباشد. بهمنظور بهبود کیفیت پایین آب، روشهای متفاوتی مانند استفاده از آب مغناطیسی وجود دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر مغناطیسیشدن پساب تصفیهخانه شهری بر برخی از شاخصهای رشد برنج بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه بلوک در پردیس کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در بهار و تابستان سال 1397 انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارتند از روش آبیاری (آبیاری زیرزمینی (S) و آبیاری سطحی (B))، نوع آب آبیاری (آب معمولی (C) و پساب تصفیه شده شهری گرگان (W)) و روش اصلاح آب (مغناطیس (M) و عدم مغناطیس (O)). ترکیب تیماری آبیاری سطحی با آب معمولی غیرمغناطیس تیمار شاهد بود. در طول آزمایش ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که استفاده از ترکیب تیماری سطحی پساب غیرمغناطیس (OWB) و زیرزمینی پساب غیرمغناطیس (OWS) سبب افزایش ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب گردید. ترکیب (OWB) در ارتفاع بوته با میزان 119 سانتیمتر در سطح مشابه تیمار شاهد بوده است. این در حالی است که ترکیب (OWS) در صفات شاخص برداشت با میزان 27 درصد و کارایی مصرف آب با میزان 47/0 کیلوگرم بر هکتار نسبت به شاهد بهترتیب 85 و 108 درصد افزایش داشت. روش آبیاری زیرزمینی علاوه بر کاهش آب مصرفی نسبت به روش آبیاری سطحی، سبب افزایش شاخص برداشت و کارایی مصرف آب شد. براساس نتایج این تحقیق میتوان گفت که کشت برنج از نظر آبیاری نیازی به ایجاد یک لایه ایستابی در سطح خاک ندارد و برای تولید با افزایش راندمان و کارایی مصرف آب در ضمن حفظ خصوصیات کیفی و کمی گیاه، استفاده از آب نامتعارف باید بهگونهای باشد که مخاطرات زیستمحیطی و بهداشتی به حداقل ممکن کاهش یابد.
آب نامتعارف
عملکرد بیولوژیک
شاخص برداشت
کارایی مصرف آب
2021
09
23
226
240
https://www.waterjournal.ir/article_138337_45210fafd78f8ad1f41115bb9574c6ea.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
شبیهﺳﺎزی پروفیل رطوبتی خاک در آبیاری قطرهای با مدل HYDRUS-2D
مهدی
جوزی
نرجس
مهدوی مقدم
حمید
زارع ابیانه
مدیریت آبیاری قطرهای نیازمند داشتن اطلاعات مناسب از توزیع افقی و عمودی رطوبت در خاک ناحیه ریشه است. در این پژوهش توزیع رطوبت خاک تا 72 ساعت پس از آبیاری قطرهای براساس ضرایب منحنی مشخصه رطوبتی برآوردی از سه روش متفاوت در مدل Hydrus-2D شبیهسازی شد. این سه روش شامل برآورد منحنی مشخصه رطوبتی از روشهای حل معکوس با دادههای منحنی مشخصه رطوبتی (IS1)، حل معکوس با دادههای رطوبت خاک پس از آبیاری (IS2)، و رزتا بود. برای تعیین دقت مقادیر رطوبت شبیهسازی شده با مقادیر اندازهگیری شده از آمارههای ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب تبیین (R2) استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد آمارههای RMSE و R2 برای برآورد منحنی مشخصه رطوبتی در روشهای IS1، IS2، و رزتا بهترتیب 008/0 و 999/0، 153/0 و 958/0، 125/0 و 977/0 بهدست آمد. دقت روشهای IS1 به اطلاعات منحنی مشخصه رطوبتی، رزتا به برخی خصوصیات زودیافت خاک و IS2 به رطوبت خاک پس از آبیاری وابسته بود. میانگین آمارههای RMSE و R2 در شبیهسازی توزیع افقی رطوبت برای روشهای IS1، IS2، و رزتا بهترتیب 6/4 و 9941/0، 8/2 و 9951/0، 5/5 و 9905/0 حاصل شد. میانگین این آمارهها نیز در شبیهسازی توزیع عمودی رطوبت برای روشهای ذکر شده بهترتیب 6/4 و 9830/0، 4/4 و 9928/0، 4/5 و 9932/0 بهدست آمد. در پایان کاربرد روش IS1 بهدلیل زمان و هزینه کمتر شبیهسازیها و امکان انجام آن قبل از طراحی سیستم آبیاری قطرهای توصیه شد.
برنامه رزتا
حل معکوس
ضرایب هیدرولیکی
مدل ونگنوختن
منحنی مشخصه رطوبتی
2021
09
23
241
256
https://www.waterjournal.ir/article_138338_3c6363e79960bd4b2f15d7280d60fe42.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
معرفی مدل توزیعی RASAM-d به منظور محاسبه سهم رواناب و زهاب در سیستم-های زهکشی با در نظر گرفتن مفهوم جدید Run-On
زینب
میرزایی
روح اله
فتاحی
خدایار
عبدالهی
آذرخش
عزیزی
علی
مختاران
از آنجایی کـه امکان اندازه گیری تمـامی دادههای مورد نیاز حوضههای آبریز برای مدلهای بارش رواناب میسـر نمیباشد، لذا انتخاب مدلی که بتواند در عـین سـادگی ساختار با استفاده از حداقل دادههای ورودی، هیدروگراف خروجی را با دقت مورد نظر ارائـه کنـد، امـری ضـروری اسـت. در این تحقیق مدل آنالوگ هیدرولوژی توزیعی RASAM بر پایه مطابقت مدارهای الکتریکی با معادلات هیدرولوژی و به منظور کاربرد مدل در برآورد سهم جریان سطحی و زیرزمینی در زمینهای زراعی و محاسبه هیدروگراف زهکشهای زیرزمینی بست داده شد و مدل آنالوگ RASAM-d1 معرفی گردید و به منظور لحاظ نمودن مفهوم جدید Run-On مدل آنالوگ توزیعی RASAM_d2 توسعه یافت. مدل جدید RASAM-d1 به منظور برآورد هیدروگراف رواناب سطحی برای حوضه Open Book اجرا گردید و به منظور برآورد دبی زهکشهای زیرزمینی برای مزرعه F30-1 در شهرستان میاناب به کار برده شد. در این مطالعه برای اولین بار مفهوم جدید Run-On برای زمینهای کشاورزی مطرح گردید. محاسبات مربوط به اضافه نمودن مفهوم جدید Run-On به مدل RASAM-d1 انجام پذیرفت و مدلRASAM_d2 برای 2 رخداد بارندگی P1 و P2 توسعه و اجرا گردید و نهایتا برای هر 2 واقعه بارندگی صحت سنجی گردید و شاخصهای آماری RMSE، NS و MRE برای مدل RASAM_d2 به ترتیب اعداد 13/0 ، 11/0 ، 95/0 ، 68/13، 89/0 و 4/6 برای 2 واقعه بارندگی به دست آمد. طبق نتایج با اضافه نمودن مفهوم جدید Run-On مدل توزیعی RASAM_d2 با دقت بسیار بالاتری هیدروگراف زهکشهای زیرزمینی را برآورد نمود. با لحاظ نمودن این مفهوم سهم تغذیه جریان زیرزمینی از میزان بارندگی با دقت بالاتری برآورد گردید. نتایج کاربرد این مدل طی دو مثال نشان داد این مدل توزیعی جدید قادر به شبیهسازی فرایند تبدیل بارش به رواناب سطحی و تغذیه عمقی زهکشهای زیر زمینی میباشد. لذا با بکارگیری این مدل می توان انتظار داشت ابعاد سازههای آبی و زهکشهای زیرزمینی با دقت بالاتری طراحی گردد و سیستمهای زهکشی که به مرحله اجرا در میآید با کارایی بالاتری مورد بهره برداری قرار گیرد.
شبیهسازی
مدل بارش رواناب
مدل آنالوگ
مفهوم Run-On
برآورد سهم جریان سطحی و زیرزمینی
2021
09
23
257
275
https://www.waterjournal.ir/article_138340_f5d54edb123701d9ac3567f33c57612f.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی علل کاهش سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی: آبخوان ارومیه)
سوسن
افضلی
محمودرضا
ملایی نیا
مهدی
کماسی
محمد
سالخورده حقیقی
در سالهای اخیر افزایش تقاضای آب، توسعه صنعتی، کشاورزی و عدم مدیریت صحیح باعث وارد شدن تنش به منابع آب به ویژه منابع آب زیرزمینی شده است. یکی از آبخوانهایی که در سالهای اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی روبه رو بوده است، آبخوان ارومیه میباشد. در این تحقیق با بررسی بارندگی، تبخیر، دما، جریان رودخانهها در ایستگاههای هیدرومتری و تخلیه چاههای بهرهبرداری، سعی شد سهم هر یک از این عوامل در میزان کاهش سطح آبهای زیرزمینی آبخوان ارومیه تعیین شود. جهت بررسی تغییرات از ترکیب تبدیل موجک با روش آنتروپی بهره گرفته شد. در این مطالعه، از سریهای زمانی ماهانه برای دوره آماری 16 ساله (1396-1380) استفاده شد. سپس سری زمانی اصلی به سه دسته مساوی تقسیم و تغییرات پیچیدگی بر مبنای معیار پیچیدگی موجک-آنتروپی در این بازههای زمانی محاسبه شد. نتایج نشان داد که معیار موجک- آنتروپی (SWS) در تمام چاههای مشاهدهای منتخب در تمام بازههای زمانی کاهش داشته که نشاندهنده کاهش میزان پیچیدگی نوسانات سطح آب زیرزمینی آبخوان ارومیه و در نتیجه تنشهای وارد بر آبخوان میباشد. براساس نتایج این تحقیق، برداشت از چاههای بهرهبرداری و دما به ترتیب دو عامل اصلی مؤثر بر افت آبهای زیرزمینی آبخوان ارومیه میباشند.
آبخوان ارومیه
پیچیدگی
تراز آب زیرزمینی
موجک-آنتروپی
2021
09
23
276
294
https://www.waterjournal.ir/article_138346_fdffa3f6760f0effcab86cde24800d4e.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
پیشبینی نوسانات عمق سطح آب زیرزمینی با استفاده از مدلهای تلفیقی شبکهی عصبی- فازی تطبیقی- موجکی (WNF) (مطالعه موردی: دشت الشتر)
مسعود
شاکرمی
هدف از تحقیق حاضر، تخمین سطح آب زیرزمینی دشت الشتر در زمانهای ، و با استفاده از پارامترهای دما، بارش و سطح آب زیرزمینی در زمانهای ، و با استفاده از مدلهای شبکه عصبی (ANN)، سیستم استنتاج عصبی-فازی (ANFIS)، عصبی- موجک (WNN) و تلفیق شبکهی عصبی- فازی- موجک (WNF) میباشد. جهت ارزیابی مدلها از دو شاخص و RMSE استفاده گردید. نتایج حاصل از پیشبینی مدلهای مختلف نشان داد که ANFIS، WNN و WNF نسبت به مدل ANN در پیشبینی عمق سطح آب زیرزمینی دارای دقت بالاتری میباشند. همچنین مقایسه نتایج حاصل از مدلهایی با پایه موجک و دیگر مدلها نشان میدهد، این مدلها (WNN و WMF) دارای دقت بالاتری نسبت به دیگر مدلها میباشند. به طوریکه استفاده از مدل WNF نسبت به ANN شاخص R2 را از 94/0 به 98/ 0 (در پیش بینی یک ماه)، 84/0 به 93/0 (در پیش بینی سه ماهه) 76/0 به 85/0 (در پیش بینی شش ماهه) افزایش داده است. همچنین مدل WNF نسبت به ANN، شاخص RMSE را به ترتیب از 56/0 به 32/0 (در پیش بینی یک ماه)، 96/0 به 66/0 (در پیش بینی سه ماهه) و 18/1 به 97/0 (در پیش بینی شش ماهه) کاهش داده است. نتایج پیشبینی عمق سطح آب زیرزمینی با مدلهای چهارگانه نشان داد که این مدلها در پیشبینی گامهای زمانی کوتاهتر، دارای نتایج دقیقتر بوده و استفاده از آنها در پیشبینیهای با تأخیر زمانی بیشتر از سه ماهه، نهتنها تأثیر چندانی بر دقت مدل نداشته بلکه در مدلهای با پایه موجک، سبب کاهش دقت میشود.
واژههای کلیدی: آبهای زیرزمینی
الشتر
تبدیل موجک
سری زمانی
عصبی- فازی-موجک
2021
09
23
295
318
https://www.waterjournal.ir/article_138347_b6723b181f7191b30d3e098107b708ac.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
برآورد تبخیرتعرق واقعی حوضه با استفاده از الگوریتم SEBS و منابع اطلاعاتی جهانی (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)
میثم
مجیدی خلیل آباد
پریوش
پریداد
کامران
داوری
علیرضا
فریدحسینی
محمد رضا
آزاد
بیتردید مؤلفه تبخیرتعرق واقعی در حوضه آبریز، از مهمترین و پیچیدهترین مؤلفههای بیلان آب محسوب شده و تلاشها در حوزه مطالعات و تحقیقات در این زمینه، در دههی اخیر روندی افزایشی داشته است. امروزه دانش سنجشازدور و توسعه الگوریتمهای مختلف برآورد تبخیرتعرق واقعی، ضمن امکان شناخت بهتر از خصوصیات سطح زمین، اطلاعات مکانی و برآوردهای توزیعی واقعی تبخیرتعرق را میسر ساخته که این مهم در کشور نیز مورد توجه واقع شده است. در همین راستا، در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از روش سنجش از دور و با بهکارگیری الگوریتم SEBS و نیز بهرهگیری از منابع اطلاعاتی جهانی که اغلب بهندرت در ایران شناختهشده است، مقادیر تبخیرتعرق واقعی در مقیاس حوضه ـ سال برآورد گردد. درنهایت با استفاده از رویکرد فوق، ضمن ارزیابی و تحلیل رفتارسنجی نتایج، برآوردهای حاصل بهصورت روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه با مقادیر حاصل از الگوریتم بیشتر شناختهشده SEBAL و نتایج مدل هیدرولوژیکی SWAT مقایسه گردید. نتایج حاکی از بیش برآورد مقادیر تبخیرتعرق واقعی حاصل از الگوریتم SEBS در مقایسه با الگوریتم SEBAL بوده و در عین حال، به نسبت وضع موجود، قابل قبول بودن این نتایج است. بهویژه اینکه عوامل اصلی این اختلاف، تفاوت دو الگوریتم در محاسبه شار گرمای محسوس و حساسیت بالای الگوریتم SEBS به پارامتر دمای هوا و نیز استفاده از دادههای زمینی در الگوریتم SEBAL و عدم استفاده از آنها در الگوریتم SEBS است. این موضوع بهویژه در شرایطی که با کمبود داده مواجه هستیم، بسیار حائز اهمیت است.
مدل جهانی سطح زمین
بیلان آب
تبخیرتعرق واقعی
بیلان انرژی
2021
09
23
319
347
https://www.waterjournal.ir/article_138348_daebc244dc8cd7b6f6db5689859b08e1.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
پیشبینی دما و تابش با مدل SDSM بر اساس سناریوهای RCP (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک قراخیل)
احمد
عسگری
عبداله
درزی نفت چالی
مهدی
نادی
سید فرهاد
صابر علی
پیشبینی مناسب فراسنجهای اقلیمی، اهمیت قابل توجهی در راستای سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش آسیبپذیریها در مقیاسهای محلی دارد. در پژوهش حاضر، برای بررسی تغییر اقلیم از مدل گردش عمومی CanESM2 مربوط به گزارش پنجمIPCC و مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM تحت سه سناریوی RCP2.6،RCP4.5 و RCP8.5 استفاده شد. دادههای ورودی شامل دمای کمینه و دمای بیشینه و تابش ایستگاه سینوپتیک قراخیل قایمشهر و دادههای NCEP (مرکز ملی پیشبینی محیط زیست) برای دوره پایه 2005-1984 بودند. برای تبدیل ساعات آفتابی به تابش از روش آنگسترم اصلاح شده برای شرایط اقلیمی شمال کشور استفاده شد. سپس سناریوهای اقلیمی برای دورههای نزدیک (2040-2011)، میانی (2070-2041) و دور (2100-2071) تولید شدند. نتایج نشان داد در دورههای یاد شده، شدت تابش، دمای بیشینه و دمای کمینه بهمیزان 9%-4، 24%-5 و 34%-8 نسبت به دوره پایه افزایش مییابد. بیشترین افزایشها (0C3/5 و 0C2/4 بهترتیب برای دمای بیشینه و کمینه و Mj/m2 3/1 برای شدت تابش) در سناریوی RCP8.5 در دوره دور رخ میدهد. ازآنجاکه دما و تابش از عوامل اصلی در شبیهسازی رشد و عملکرد گیاهان زراعی میباشد، لذا در منطقه مورد مطالعه برنامهریزی برای انتخاب تاریخ مناسب کشت به منظور سازگاری با شرایط تغییر اقلیم ضروری میباشد.
تغییراقلیم
فرمول آنگستروم
CanEMS2
2021
09
23
348
363
https://www.waterjournal.ir/article_138350_2dd7207eb09463bacbe81182dcaedc07.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
روند تغییرپذیری شاخصهای حدی بارش در حوزه آبریز بختگان با استفاده از دادههای AgMERRA و دادههای ایستگاهی
لیلا
جوکار
فاطمه
پناهی
سید جواد
ساداتینژاد
علیرضا
شکیبا
هدف این تحقیق بررسی روند تغییرپذیری شاخصهای حدی بارش در حوزه آبریز بختگان است. برای انجام این تحقیق دادههای روزانه بارش AgMERRA بـرای دوره 1980 تا 2010 با فرمت nc4 از پایگاه دادههای سازمان فضـایی امریکـا گردآوری و دادههای مربوط به حوزه آبریز بختگان، از آن استخراج گردید. همچنین دادههای روزانه بارش برای دوره موردمطالعه برای ایستگاههای هواشناسی موجود در حوضه از آرشیو سازمان هواشناسی استخراج گردید. جهت بررسی تغییرات اقلیمی در منطقه، شاخصهای Rx1day، Rx5day، PRCPTOT، CDD، R10mm، R20mm، R95p و R99p انتخاب و محاسبه شد. نتایج شاخصهای حداکثر یک روز بارش (Rx1day) با روند تغییرات 186/1- تا217/0، حداکثر پنج روز بارش (Rx5day) با روند تغییرات 624/0- تا82/0، تعداد روزهای با بارش سنگین (R10) با روند تغییرات 179/0- تا 025/0، تعداد روزهای با بارش بسیار سنگین (R20) با روند تغییرات 06/0- تا 046/0 و مجموع بارش سالیانه (PRCPTOT) با روند تغییرات 675/3- تا 028/2 در بیشتر نواحی حوضه و بهطور مشترک در قسمتهای جنوب و غرب حوضه روندهای کاهشی دارند. شاخص روزهای خشک متوالی (CDD) با کاهش بارش، افزایش یافته است و بهطورکلی درکل حوضه (بهجز بخش کوچکی در مرکز و شرق حوضه) روند افزایشی را نشان داد. بیشترین روزهای خشک متوالی در ایستگاههای شیراز، سد درودزن و علی آباد کمین به ترتیب 259 روز در سال 2008، 245 روز در سال 1983 و 264 روز در سال 1999 مشاهده شد. هر دو شاخص روزهای مرطوب (R95) و روزهای بسیار مرطوب (R99p) در برخی نقاط حوضه روند افزایشی و در برخی نقاط روند کاهشی را نشان دادند.
تغییر اقلیم
فرینهای اقلیمی
بارش حدی
بختگان
2021
09
23
364
381
https://www.waterjournal.ir/article_138351_ef61f954bef89718f4401744007bc91b.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی تطابق الگوی صادرات آب مجازی با مزیت های رقابتی ایران
فرزانه
امیری
حامد
رفیعی
ابوالفضل
محمودی
باتوجه به تشدید کمیابی آب در کشورهای مختلف و از جمله ایران، موضوع آب مجازی و تجارت آن از اهمیت ویژهای در برنامهریزی و سیاستگذاری کلان آب در آینده برخوردار شده است. در این پژوهش سعی شده طی سالهای 95-1371 مزیتهای صادراتی، مقادیر آب مجازی خروجی و ارزش هر متر مکعب آب مجازی صادر شده برای محصولات صادراتی اصلی (پسته، خرما، زعفران، کیوی و سیب) برآورد و ارتباط صادرات آب مجازی با مزیتهای صادراتی بررسی گردد. نتایج نشان داد که بطور متوسط طی دوره مورد بررسی، صادرات آب مجازی و ارزش آن برای محصول پسته به ترتیب معادل سالانه 9/4 میلیارد مترمکعب و 149/0 دلار به ازای هر مترمکعب و شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن نیز بیانگر وجود مزیت صادراتی پسته در همین دوره میباشد. این در حالی است که ضریب همبستگی بیانگر ارتباط منفی و معنیدار بین ارزش صادرات آب مجازی و مزیت صادراتی بوده که نشاندهنده عدم تطابق الگوی صادرات آب مجازی با مزیت رقابتی پسته خواهد بود. در مورد محصول زعفران نیز این ارتباط منفی، مشابه پسته بیانگر عدم تطابق بین الگوهای تجاری و ارزش آب مجازی بوده و در مورد محصول خرما نیز عدم وجود رابطه معنیدار بین ارزش هر مترمکعب آب مجازی صادراتی و مزیت صادراتی نیز این عدم تطابق را تأئید مینماید. این در حالی است که کاراترین وضعیت مربوط به صادرات محصولاتی کیوی و سیب بوده است. برایناساس همسویی سیاستهای تجاری و سیاستهای حفاظت از منابع آبی در شرایط فعلی کشور و بحران منابع آبی بیش از پیش ضرورت خواهد داشت.
آب مجازی
ارزش صادرات آب مجازی
الگوی تجاری
مزیت رقابتی
2021
09
23
382
397
https://www.waterjournal.ir/article_138352_743ee28e14fa083865abfaaab2d5b86c.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
بررسی عوامل موثر بر دقت کنتورهای آب و ارائه رویکردی مناسب جهت تعویض آنها با استفاده از روش خوشه بندی وشبکه عصبی مصنوعی
محمد
بهروزیان
مهدی
ناصری
محمد
اکبری
علی
نصیریان
آب بدون درآمد یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه شرکتهای آبفا درصدد کاهش هر چه بیشتر آن هستند و اغلب پژوهشهای داخلی صورت پذیرفته این بخش، معطوف بر هدررفت واقعی و نشت در خطوط انتقال و توزیع آب بوده و تاکنون توجه کمتری به دومین مؤلفه آب بدون درآمد و به اختصار عدم دقت تجهیزات اندازهگیری صورت پذیرفته است. در این پژوهش به دلیل نبود روندی علمی و کاملا مشخص در خصوص تعویض کنتورها در شرکتهای آبفا، مطالعات میدانی در خصوص دقت تجهیزات اندازهگیری و خطای کنتورهای مشترکین صورت پذیرفت و با ارائه رویکردی جدید به مقایسه محدوده عملکرد کنتورها پرداخته شد؛ ابتدا به شناسایی پارامترهای موثر بر دقت کنتورها پرداخته و سپس به روش خوشهبندی، کنتورها مورد مقایسه قرار گرفتند و میزان اثرگذاری هر پارامتر بر میزان دقت کنتورها مشخص گردید. به منظور پیشبینی نحوه عملکرد کنتورها، از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی و به منظور بهینه سازی ماتریس وزنها و بایاس در تابع فعالیت شبکه از الگوریتم ژنتیک استفاده گردید.
دقت تجهیزات اندازهگیری
تلفات ظاهری
تست و تعویض کنتورها
خوشهبندی
شبکه عصبی مصنوعی
2021
09
23
398
414
https://www.waterjournal.ir/article_138353_098e8e3db02b4ed5f0c0bc229be7eeec.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1400
12
1
تخمین تراز سطح آب در کانالهای مرکب با سیلابدشتهای واگرا و همگرا
حجت الله
یونسی
علی
صمدی رحیم
حسن
ترابی پوده
بابک
شاهی نژاد
حجت الله یونسی[1]، علی صمدی رحیم[2]، حسن ترابی پوده[3]، بابک شاهی نژاد[4]
1 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران، yonesi.h@lu.ac.ir ، (نویسنده مسئول)
2 دانشجوی دکتری ساز های آبی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران،alisamadirahim@yahoo.com ،
3 دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران، torabi1976@gmail.com ،
4 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران، shahinejad.ba@lu.ac.ir ،
تراز سطح آب
زوایای واگرایی و همگرایی
زبری نسبی
عمق نسبی
مقاطع مرکب غیرمنشوری
2021
09
23
415
427
https://www.waterjournal.ir/article_138354_cd81a39080505f05777c6d3c9ee6cb00.pdf