2024-03-28T12:27:21Z
https://www.waterjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=9388
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
بررسی بازده، میزان انرژی مصرفی و کارایی مصرف آب در ایستگاههای پمپاژ برقی
علی
قدمی فیروزآبادی
رشد سریع تقاضای آب و انرژی و محدودیت این منابع، ضرورت استفاده مطلوب از آنها را میطلبد. مدیریت مناسب استفاده از این منابع بدون اطلاع از میزان و راندمان مصرف این نهادهها مقدور نیست. از این رو این پژوهش به منظور بررسی میزان مصرف آب و انرژی، تلفات و راندمان انرژی در ایستگاههای پمپاژ برقی طی سالهای 1388 تا 1390 در شهرستان همدان انجام شد. برای مقایسه عملکرد ایستگاههای پمپاژ آبیاری، معیار پمپاژ نبراسکا بهکار برده شد. میزان توان ورودی، توان خروجی، راندمان کل انرژی و کارایی مصرف آب در ایستگاههای پمپاژ آبیاری محاسبه شد. نتایج نشان داد که میزان راندمان کل از 7/16 تا 8/65 درصد متغیر بود. متوسط راندمان کل و انرژی تلف شده در ایستگاههای پمپاژ برقی بهترتیب 8/49 درصد و 7/8 کیلووات در ساعت محاسبه شد. میانگین کارایی مصرف آب در مزارع سیبزمینی در دو سیستم نشتی و بارانی بهترتیب ترتیب 1/3 و 2/6 کیلوگرم محصول خشک بر مترمکعب محاسبه شد. سیستم آبیاری بارانی با کاهش 3/24 درصدی در مصرف آب باعث افزایش 100 درصدی در کارایی مصرف آب نسبت به سیستم آبیاری نشتی شده بود. عواملی نظیر انتخاب پمپ و موتور متناسب با ظرفیت و فشار سیستم، تعمیر و نگهداری صحیح پمپها و موتورها، اجرای فونداسیون مناسب و صلب میتواند باعث بهبود راندمان انرژی شود.
واژههای کلیدی: بازده مصرف آب
سیبزمینی
سیستم آبیاری
راندمان انرژی
موتور پمپ
2016
08
22
1
14
https://www.waterjournal.ir/article_74003_4936530126d6da9d4c79fa720908d3e6.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
بررسی رسوبدهی رودخانههای منتهی به خلیجفارس و دریای عمان
داود
قربانپورلندی
قربان
شهریاری
بهروز
محسنی
هادی
رزاقیان
باقر
قرمزچشمه
نواحی مختلف یک منطقه با توجه به خصوصیات مورفولوژیکی، زمینشناسی، اقلیم و نوع کاربری، عکسالعملهای متفاوتی در برابر نیروهای فرساینده (آب و باد) از خود نشان میدهند. با افزایش غلظت مواد معلق در اثر فرسایش خاک، اکوسیستم رودخانه و موجودات داخل آن بهخطر میافتد. در نهایت پائیندستِ رودخانه با بجای گذاشتن رسوبات ریزدانه با تغییر مورفولوژی ساحل، منشاء شنهای روان خواهد شد. اولین قدم در مبارزه با فرسایش و رسوب شناخت مقدار آن در مناطق موردنظر است. هدف از این تحقیق، شناخت وضعیت رودخانههای استان هرمزگان از نظر روند رسوبدهی است. بدین منظور ابتداء دادههای ایستگاههای هیدرومتری رودخانههای منتهی به خلیجفارس و دریای عمان در محدوده استان هرمزگان، بررسی و با استفاده از منحنیسنجه رسوب مقدار آن در محل ایستگاه محاسبه شد. از روش آنالیز منطقهای برای محاسبه رسوب رودخانهها در محل ورود به دریا استفاده شد. عوامل مختلف زمینشناسی، کاربری، بارش و توپوگرافی در آنالیز منطقهای بهکار گرفته شدند. در نهایت نقشه رسوبدهی حوضهها بهدست آمد. مقایسه آنالیز آماری (رسوب برآورد شده) با مقادیر رسوب مشاهدهای نشان داد که چهار عامل طول کلی آبراهه، مساحت سازند، بارندگی سالانه و دید کارشناسی در سطح 9% و ضریب تعیین 79/0 از همبستگی بالایی برخوردار بودند. این نتیجه بیانگر این است که منطقه هرمزگان با توجه به رخنمونهای حساس به فرسایش و بارشهای با شدت بالا، توان فرسایش و رسوبدهی بالایی دارند. شرق استان بهخصوص رودخانههای گابریک و سدیج، از رسوبزایی بالایی برخوردار میباشند. غرب استان نیز در درجه دوم اهمیّت واقع شده و برخی نواحی مرکزی استان، رسوبدهی متوسطی داشتند.
واژههای کلیدی: استان هرمزگان
آنالیز منطقهای
رسوبدهی
رسوبمعلق
منحنیسنجه
2016
11
21
15
25
https://www.waterjournal.ir/article_74004_f93da0adc590c95ec9dc33d0de57ede9.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
شبیهسازی رگبار- آبگرفتگی مبتنی بر سامانه اطلاعات جغرافیایی در حوضه شهری دامغان
ابراهیم
یوسفی مبرهن
کریم
سلیمانی
قربان
وهاب زاده
با افزایش شهرنشینی، شرایط سطح زمین و آب و هوا توسط فعالیتهای انسانی تغییر کرده است. این امر منتج به جاری شدن سیلاب و مشکلات آبگرفتگی مکرر در مناطق شهری میشود. مدلهای رگبار-آبگرفتگی مبتنی بر هیدرولوژی و هیدرودینامیک به تعداد زیادی داده ورودی (جزئیات زمین، سیستم فاضلاب و داده کاربری اراضی) نیازمند است. در این مقاله به منظور تعیین سریع وضعیت آبگرفتگی تنها با چند داده ورودی و معمولا در دسترس، یک روش شبیهسازی رگبار- آبگرفتگی شهری (USISM) مبتنی بر سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ارائه شده است. روش USISM یک نوع مدل هیدرولوژیکی توزیعی ساده شده بر اساس مدل ارتفاع رقومی میباشد. در این روش، فرورفتگیها در زمین به عنوان سطوح اصلی آبگرفتگی در نظر گرفته میشوند. مقدار آبی که میتواند در هر فرورفتگی ذخیره شود توزیع نهایی آبگرفتگی را نشان میدهد. سطح رواناب حوضه و حداکثر حجم ذخیره برای هر فرورفتگی و جهت جریان بین این فرورفتگیها همه در شبیهسازی نهایی آبگرفتگی در نظر گرفته شدهاند. روش سازمان حفاظت خاک امریکا برای محاسبه رواناب رگبار، و یک معادله بیلان آبی برای محاسبه ذخیره آب در هر فرورفتگی استفاده شده است. نتیجه نشان میدهد که روش USISM میتواند مکانهای نهایی آبگرفتگی در منطقه شهری را پیدا و عمق و سطح آبگرفتگی را به سرعت محاسبه نماید. روش USISM برای شبیهسازی رگبارهای با مدت زمان کوتاه در یک منطقه شهری با دادههای ورودی محدود و معمولا در دسترس، ارزشمند است.
واژههای کلیدی: حوضه شهری
روش شبیهسازی رگبار- آبگرفتگی شهری
سامانه اطلاعات جغرافیایی
فرورفتگی
2016
11
21
26
39
https://www.waterjournal.ir/article_74005_5ee76e4cdd05b2c306c80f2e21551282.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
بررسی تأمین آب مورد نیاز بخشهای مختلف شهر از طریق استحصال آب باران؛ مطالعه موردی شهر بناب
فرشید
تاران
قربان
مهتابی
جمعآوری آب باران میتواند کمک زیادی به تأمین بخشی از نیازهای آبی مناطق خشک مانند ایران کند. در این تحقیق، پتانسیل شهر بناب برای استفاده از سیستمهای استحصال آب باران بررسی شد. بدین منظور مساحت بخشهای مختلف شهر تعیین و با استفاده از میانگین 13 ساله (91-1379) بارندگی در ماههای مختلف، حجم روانابی که میتواند در این ماهها در سطوح مختلف شهر ایجاد گردد، محاسبه شد. نتایج نشان دادند که در صورت جمعآوری رواناب کل سطوح شهر در هر ماه، %100 نیاز آبی مراکز عمومی، تجاری و صنعتی در ماههای فروردین و اردیبهشت تأمین میشود. همچنین مقداری از رواناب در این دو ماه قابل ذخیره است که میتوان از آن برای جبران کمبود ماههای خرداد تا مهر استفاده نمود. در حدود %100 نیاز آبی ماههای آبان تا اسفند از طریق رواناب جمعآوری شده در همین ماهها قابل تأمین است. با جمعآوری رواناب از سطوح حیاط و پشت بامهای مناطق مسکونی در ماههای فروردین تا اسفند، درصدی از نیاز آبی بخش خانگی قابل تأمین است. ماههای مرداد و آبان نسبت به ماههای دیگر به ترتیب کمترین (%59/0) و بیشترین (%25/43) مقدار این نیاز را میتوانند تأمین کنند. در صورت تأمین نیاز آبی هر ماه از طریق بارندگی مربوط به همان ماه در کل سطوح شهر، %100 نیاز آبی فضای سبز شهر در تمام ماهها به جز تیر و مرداد تأمین میشود. با استفاده از بارندگی ماههای فروردین تا خرداد علاوه بر تأمین کل نیاز فضای سبز این ماهها، میتوان کمبود ماههای تیر و مرداد را نیز بهطور کامل تأمین نمود.
کلمات کلیدی: استحصال آب باران
بارندگی
بناب
رواناب
2016
11
21
40
53
https://www.waterjournal.ir/article_74006_e23a5568048f1b9f1741065eab1f4156.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
بررسی اثر شوری آب در آبیاری سطحی برمیزان شاخص تنش آبی گیاه CWSI))در برنامهریزی آبیاری ذرت تابستانه
مریم
قربانی
سعید
برومند نسب
برنامهریزی آبیاری در شرایط وجود تنش آبی و شوری، بسیار مشکلتر از برنامهریزی آبیاری کامل است. استفاده از دمای پوشش سبز برای برنامهریزی آبیاری گیاهان یکی از روشهایی است که مورد توجه محققین قرار گرفتهاست. در این روش شاخصهای متعددی ارائه شدهاست که ازبین آنها میتوان به شاخص تنش آبی گیاه CWSI)) به روش ایدسو اشاره کرد. بهمنظور برنامهریزی آبیاری ذرت تابستانه در شرایط اقلیمی اهواز با استفاده از دمای پوشش سبز، در سال زراعی 93-1392 تحقیقی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز تحت آبیاری سطحی(جویچهای) با دوتیمار کیفی آب شور ( ds/m5/ S1=و ds/m 5S5=) در سه تکرار انجام گرفت. براین اساس مقدار شاخص تنش آبی گیاه در شهریورماه برای دوتیمار S1 (حداقل شوری) و S5(حداکثر شوری) به ترتیب 14/0 و 26/0و در مهرماه 15/0 و 22/0 برآورد شد. به ازای افزایش شوری آب آبیاری از 5/2 دسیزیمنس بر متر به 5 دسیزیمنس بر متر اختلاف دمای پوشش سبز نسبت به دمای هوا حدود دو درجه افزایش پیدا نمود. معادلههای خط مبنای بالایی برای تیمار S1، در شهریور ومهرماه به ترتیب =5.05 (Tc- Ta)ul و 4.975 = (Tc- Ta) ul وبرای تیمار S5در شهریور و مهر ماه به ترتیب 2.85 =(Tc- Ta) ul و 2.6 Tc-Ta) ul = ) محاسبه شد. معادله خط مبنای پایینی تنش محاسبه شده در تیمار S1 و S5 گویای تنش آبی کمتر در تیمار S1 به علت پایین بودن خط مبنای پایینی آن نسبت به تیمار S5 بود. با استفاده از دادههای اندازهگیری شده، برای برنامهریزی آبیاری سطحی گیاه ذرت تحت دو تیماS1 و S5 در شهریور و مهرماه روابطی تعیین و با استفاده از آنها و مقایسه (Tc-Ta)m(اندازهگیری شده) با) (Tc- Ta)a مقدار مجازمحاسبه شده) میتوان زمان آبیاری را در هر دو تیمار تشخیص داد .
واژههای کلیدی: آبیاری سطحی
برنامهریزی آبیاری
دماسنج مادون قرمز
ذرت
شاخص تنش آبی گیاه
2016
11
21
54
65
https://www.waterjournal.ir/article_74007_c2514a9792892dcddb261b08ffe21581.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
مدل تصمیمگیری چندمعیاره ویکور برای ارزیابی گزینههای مدیریت سیلاب
محمد ابراهیم
بنی حبیب
نسترن
چیت ساز
در این مقاله جهت مدیریت سیلاب در حوزۀ گرگانرود، از مدل تصمیمگیری چندمعیاره ویکور استفاده شدهاست. گزینههای مدیریت سیلاب شامل حفظ شرایططبیعی، بهرهبرداری از سدگلستان، احداث گوره، احداث کانالانحراف، سامانۀ پیشبینی و هشدارسیل، استفاده از بیمهسیل و سامانۀ پیشبینی و هشدارسیل توام با بیمۀسیل رتبهبندی شدهاند. سپس نتایج آن با مدل وزندهی ساده و مقایسه شدهاست. به منظور ارزیابی گزینهها از 11 معیار شامل تلفات جانی مورد انتظار، نرخبازیابی، نرخ تدریج، خسارت مورد انتظار سالانه، احساس امنیت مردم، نرخ اشتغالزائی، مشارکت مردمی، حفظ و بهبود مناظرطبیعی، حفاظت از زیستگاه حیات وحش، حفاظت از کیفیتآب و امکانپذیریفنی و سرعتاجراء استفاده شدهاست. نتایج رتبهبندی نشان داده که در صورت کاهش میزان پارامتر ویکور، مدل به معیارهای اجتماعی، اقتصادی و فنی اهمیت بیشتری دادهاست. با افزایش میزان پارامتر ویکور، حساسیت مدل نسبت به تغییر پارامتر ویکور افزایش یافتهاست. مدل ویکور بر خلاف مدل وزندهی ساده حساسیت کمتری نسبت به تغییر وزن معیارها داشته ولی به معیارهای اقتصادی و فنی حساسیت بالایی داشتهاست. در این تحقیق به دلیل اهمیت بالای معیارهای اجتماعی مدل ویکور توصیه شده است.
واژههای کلیدی: تحلیل حساسیت
تصمیمگیری چندمعیاره
مدل ویکور
مدیریت سیلاب
2016
11
21
68
82
https://www.waterjournal.ir/article_74008_edfeccb34907efa8d1644e85cf8de1cd.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
ارزیابی راندمان سیستم آبیاری نواری در برخی مزارع دشت زرینهرود میاندوآب
عیسی
معروف پور
حجت
وطن خواه
مینا
یهزادینسب
این پژوهش بر روی سه مزرعه واقع در واحد عمرانی چهار شبکه آبیاری و زهکشی زرینهرود انجام شد. مزارع به طور تصادفی و در سه موقعیت متفاوت و به روش آبیاری نواری انتها بسته آبیاری میشدند و زیر کشت محصول یونجه بودند. در دو مزرعه سه آبیاری متوالی و در یک مزرعه دو آبیاری متوالی اواخر فصل در ماههای شهریور و مهر سال 1391 ارزیابی شد. همچنین در هر مزرعه سه نوار آزمایشی به طور تصادفی انتخاب شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مزارع، وضعیت رطوبتی خاک، میزان دبی ورودی به نوارهای آزمایشی و همچنین آمار پیشروی و پسروی جریان در روزهای قبل از آبیاری، روز آبیاری و یا 48 ساعت بعد از آبیاری مورد اندازهگیری و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان راندمان کاربرد در مزارع A و B، به ترتیب 61/88 و 07/95 درصد و راندمان نیاز آبی 21/90 و 82/92 درصد با سطح کفایت به ترتیب 59/59 و 87/65 درصد بود و در مزرعهC راندمان کاربرد 59/51 درصد با راندمان نیاز آبی 100 درصد در سطح کفایت 100 درصد بودهاست. راندمانهای به دست آمده قابل قبول و وضعیت آبیاری مزارع در دوره مورد ارزیابی، علیرغم اعمال کم آبیاری در مزارع A و B، با توجه به مقادیر راندمان نیاز آبی در آنها مطلوب ارزیابی می شود. نتایج این ارزیابی همچنین نشان داد در صورتیکه متولیان شبکههای آبیاری از برنامه علمی و عملیاتی خوبی در تحویل و توزیع آب به کشاورزان برخوردار باشند و آب در دسترس کشاورزان در حد مورد نیاز باشد کشاورزان غالباً قادر به اعمال یک مدیریت مطلوب آبیاری در محدوده زراعی خود هستند.
واژههای کلیدی: تلفات عمقی
راندمان کاربرد
راندمان نیاز آبی
کفایت آبیاری
کم آبیاری
2016
11
21
83
96
https://www.waterjournal.ir/article_74009_a47bc007d883ffc03a797eb0a35cb030.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی در اراضی ساحلی مازندران برای مصارف کشاورزی و کاربرد در سیستم آبیاری قطرهای
فرید
اجلالی
احمد
اصغری
مریم
دهقانی
سیستم آبیاری قطرهای راندمان بالاتری نسبت به سایر روشهای آبیاری دارد. بزرگترین محدودیت توسعه این روش گرفتگی قطرهچکان در اثر کیفیت نامناسب آب است. آگاهی از وضعیت کیفیت آب به گسترش این سیستم کمک میکند. در پژوهش حاضر ابتدا آنالیز کیفیت آب 242 عدد از چاههای واقع در محدوده اراضی ساحلی مابین رودخانه تجن تا بابلرود در استان مازندران بررسی شد. سپس با محاسبه شاخص LSI و بررسی پارامترهای EC، SAR، pH، TDS کیفیت آب برای مصارف کشاورزی به ویژه کاربرد در سیستم آبیاری قطرهای ارزیابی شد. به کمک نرمافزار ArcGIS 9.3 نیز پهنهبندی کیفیت آب برای کلاسهای دیاگرام ویلکوکس و شاخصهای گرفتگی قطرهچکان انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد بیشتر نمونه کیفیت آب از لحاظ مصارف کشاورزی در کلاس C3-S1، از لحاظ خطر گرفتگی قطرهچکان به لحاظ pH در حد متوسط و زیاد و به لحاظ TDS در حد متوسط قرار دارد. مقدار LSI نیز در بیشتر نواحی مثبت بود که نشاندهنده تمایل آب به تشکیل رسوبات کربناته بود. بر اساس نتایج پژوهش، شوری آب نواحی ساحلی تهدید مهم برای توسعه کشت محصولات کشاورزی و سیستم آبیاری قطرهای است. علاوه بر این رسوبات کربناته از عوامل مهم گرفتگی قطرهچکانها میباشد.
پهنه بندی
گرفتگی قطرهچکان
معیارهای فنی
2016
11
21
97
109
https://www.waterjournal.ir/article_74010_7dc4b12aaef276c2c6edce3a347dabcb.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
تحلیل بیلان آب زیرزمینی مبتنی بر دیدگاه کشاورزی پایدار در دشت اسلامآباد
خلیل
جلیلی
حمیدرضا
مرادی
پایداری کشاورزی در گرو مدیریت صحیح منابع آب و کنترل مصرف بیرویه آن است. لازمه این مدیریت، وجود دادهها و اطلاعات دقیق و قابل استناد است که میتواند فرصت مناسبی برای تحلیل وضعیت منابع آبی به عنوان یک نهاده اصلی در کشاورزی پایدار فراهم نماید. وجود اطلاعات پایه و اقلیمی مناسب، دادههای هیدروژئولوژی، 5 چاه اکتشافی و 20 چاه مشاهدهای سبب انتخاب دشت اسلامآباد گردید. از طریق پیمایش صحرایی کلیه چاههای بهرهبرداری و چشمههای منطقه ثبت و اطلاعات آبدهی و میزان تخلیه از آبخوان دشت محاسبه گردید. تبخیر و تعرق پتانسیل به روش پنمن- مانتیث تعیین و نیاز آبی محصولات زراعی و باغی از طریق نرمافزار CROPWAT به دست آمد. محاسبات ارتفاع سطح آب زیرزمینی چاههای مشاهدهای برای هر سال انجام شده و ارتفاع پیزومتری آنها محاسبه گردید. سطح اثر هر چاه از طریق پلیگونبندی تیسن محاسبه و با میانگینگیری وزنی، ارتفاع پیزومتری دشت در سالهای مختلف محاسبه و نمودار تغییرات آن ترسیم گردید. حجم جریان ورودی و خروجی دشت بر پایه معادله دارسی محاسبه و بر اساس اطلاعات پیش گفته معادله بیلان تکمیل و بیلان دشت تحلیل گردید. نتایج این بررسی در دشت اسلامآباد نشان میدهد 60 درصد تغذیه آبخوان از طریق نفوذ مستقیم از ریزشهای جوی و روانابهای منطقه صورت میگیرد. 93 درصد از سطح اراضی کشاورزی آبی این دشت به چهار محصول با نیاز آبی بالا شامل گندم، ذرت، چغندر و سیبزمینی اختصاص دارد که در حدود 66 درصد از آب مصرفی آبخوان را به خود اختصاص میدهند. شدت افت سطح تراز آبخوان با افزایش تعداد چاههای بهرهبرداری در دهه 1385-1375 و در نتیجه تشدید بهرهبرداری از آبخوان همخوانی کامل دارد. این میزان بهرهبرداری با ذخایر سالانه آبخوان تناسب نداشته و سطح آب زیرزمینی دشت روندی کاملاً نزولی و تشدید شونده را نشان میدهد بهطوری که در 6 سال منتهی به سال آبی 93-92 سطح آبخوان 61/6 متر افت داشته است و آبخوان با کسری 83/3 میلیون متر مکعبی در ذخیره سالانه مواجه بوده و بیلان منفی است. روند تغییرات سطح آب زیرزمینی در منطقه، بیانگر شدت این وضعیت در آینده است. لذا مدیریت تخصیص منابع آب، کنترل سطح زیرکشت محصولات با نیاز آبی بالا و بهینهسازی تولید پایدار مبتنی بر وضعیت منابع آب راهکارهای برونرفت از این وضعیت و دستیابی به پایداری نسبی در کشاورزی است.
کلمات کلیدی: آب زیرزمینی
اسلامآباد غرب
بیلان آبی
سطح تراز
کشاورزی پایدار
2016
11
21
110
127
https://www.waterjournal.ir/article_74011_3e4341f5a838dfaa6aa02849b25f0915.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
ارزیابی مدلهای تجربی و هوشمند در تخمین تبخیر و تعرق مرجع در شرایط حداقل داده اقلیمی؛ مطالعه موردی شهر کرد
سید محمدرضا
حسینی
ناصر
گنج خرم دل
امیر حسین
خلت آبادی فراهانی
امروزه منابع آب به شدت تحت تاثیر چرخهی هیدرولوژیکی هستند و برآورد تبخیر و تعرق که جزء اصلی از چرخهی هیدرولوژیکی است، در مدیریت منابع آب نقش بسزایی دارد. این پدیده، غیرخطی و از این لحاظ که پارامترهای بسیاری در برآورد آن دخیل هستند، کاری بسیار مشکل است. روشهای زیادی برای برآورد تبخیر و تعرق وجود دارد که هر کدام با مشکلی مواجه میباشند. بعضی از این روشها مثل لایسیمتر هزینهبر و زمانبر میباشند و برخی دیگر مثل روشهای تجربی اعتبار محلی دارند. استفاده از روشی که بتواند با توجه به ماهیت و استفادهی حداقل از دادههای اقلیمی تبخیر و تعرق را مدل کند، ضروری به نظر میرسد. امروزه شبکههای عصبی که شاخهای از هوش محاسباتی میباشند، در علوم مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. در این تحقیق از دادههای روزانهی دو ایستگاه فرخشهر و فرودگاه شهرکرد در بازهی زمانی 2013- 2004 شامل دمای حداقل، دمای حداکثر، رطوبت نسبی میانگین، ساعات آفتابی و سرعت باد در ارتفاع دو متری تحت سناریوهای مختلف استفاده شد. ابتدا به محاسبهی چند روش تجربی در برآورد تبخیر و تعرق مرجع پرداخته شد. روشهای تجربی مورد استفاده این تحقیق هارگریوز، بلانی کریدل، پریستلی تیلور و جنسن هیز بودند. مدل شبکهی عصبی مصنوعی تحت سناریوهای مختلف دادهی ورودی به کمک نرمافزار (R2012b) MATLABطراحی گردید. در این قسمت با انجام تستهای مختلف با توجه به حساسیت و میزان دقت مورد انتظار از دو تابع تانژانت سیگموئید و لوگ سیگموئید در لایه پنهان، تابع خطی در لایه خروجی و قاعدهی آموزش لونبرگ مارکوات استفاده شد. برای ارزیابی مدلها از مدل پنمن مونتیث فائو 56 استفاده شد. شاخصهای آماری RMSE وMAE و Rمحاسبه گردید. نتایج نشان داد که از بین ده سناریوی مورد بررسی، سناریوی یک با هر پنج متغیر ورودی، کمترین خطا را نسبت به روش فائو 56 و عملکرد بسیار بهتری نسبت به روشهای تجربی داشت. از بین روشهای تجربی نیز مدل پریستلی تیلور و هارگریوز عملکرد بهتری داشتند. همچنین نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که دمای ماکزیمم و سرعت باد بیشترین تاثیر را بر تبخیر و تعرق مرجع در این منطقه داشتند.
واژههای کلیدی: تبخیر وتعرق مرجع
روشهای تجربی
شبکهی عصبی مصنوعی
MATLAB
منطقه خشک سرد
2016
11
21
128
141
https://www.waterjournal.ir/article_74012_d3782c8a2f7e7e85c10dda7ec1e1a42f.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
پیش بینی و بررسی متوسط دمای ماهانه با استفاده ازمدلهای سری زمانی
عبدالرسول
زارعی
محمدمهدی
مقیمی
دما یکی از مهمترین پارامترهای هواشناسی است که در بسیاری از مطالعات مورد استفاده قرار میگیرد. این پارامتر در بررسیهای تغییر اقلیم و کشاورزی از اهمیت ویژهای برخوردار است، بطوری که افزایش درجه حرارت یکی از مسائل مهم زیستمحیطی بشر به حساب میآید. بنابراین بررسی و پیشبینی تغییرات آن در دوره دراز مدت میتواند بر مدیریت صحیح منابع آب و خاک و تامین نیاز آبی گیاهان موثر باشد. در این مطالعه با استفاده از دادههای 47 ساله (7196-2014) ایستگاه فسا و همچنین مدل ARAR اقدام به پیشبینی متوسط دمای ماهانه برای 6 سال آینده ( تا سال 2020) در نرمافزار ITSM گردید. بر اساس نتایج بدست آمده بهترین مدل فیت شده بر دادهها مدل AR (26,1) بر گرفته از روش Burg با شاخص آکاییکی برابر با 91/2609 بود. بر اساس این مدل ضرایب Z(t-1) در تاخیرهای 21، 22 و 23 معنیدار نیستند که در مدل صفر در نظر گرفته شدند. با توجه به P-value آزمون Turning points در تاخیرهای مختلف که بزرگتر از 05/0 بود میتوان قابل اطمینان بودن پیشبینی انجام شده را استنباط نمود.
واژههای کلیدی: ایستگاه فسا
پیش بینی دما
تغییرات دما
سری زمانی
2016
11
21
142
151
https://www.waterjournal.ir/article_74013_1cc25dcdc8fc7fd0f85dea8102a881d6.pdf
نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
2251-7359
2251-7359
1395
7
1
تغییرات زمانی و مکانی بارش در ایران تحت تأثیر تغییراقلیم تا سال 2100
سید سعید
موسوی
فاطمه
کاراندیش
حسین
طبری
در این پژوهش، اثرات بلندمدت تغییراقلیم بر تغییرات مکانی و زمانی بارش در سطح کشور تحت سناریوهای A1B، A2 و B1 تا سال 2100 بررسی شد. با استفاده از دادههای بارش روزانه در دورهی پایه (2010-1980) در 52 ایستگاه سینوپتیک، مدل LARS-WG واسنجی شده و جهت ریزمقیاسسازی دادههای مدل گردش عمومی جو HADCM3 تحت سناریوهای مذکور تا سال 2100 استفاده شد. نقشههای پراکنش مکانی تغییرات بارش در محیط GIS تهیه شد. مقادیر اندک جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده و ضریب کارآیی بالا در مقایسهی مقادیر مشاهدهای و شبیهسازی شدهی بارش حاکی از عملکرد مطلوب مدل LARS-WG برای شبیهسازی بارش بود. نتایج شبیهسازی نشان داد که تغییراقلیم باعثِ افزایش غیریکنواخت بارش در دو مقیاس مکانی و زمانی در بخش اعظم کشور خواهد شد. افزایش بارش در کرانههای دریاهای خزر، عمان و خلیجفارس، دامنههای غربی رشته کوههای زاگرس و دامنههای شمالی رشته کوههای البرز بیشتر از نواحی مرکزی، شرقی و شمالشرقی ایران بود. علیرغم افزایش میانگین بارش در تمام دورههای زمانی، میانگین بارش در دورههای زمانی 2070-2041 و 2100-2071 کمتر از مقدار آن در دورهی زمانی 2040-2011 بود. این مسأله، لزوم برنامهریزی در استفادهی بهینه از بارش موثر در کشور را به اثبات میرساند.
واژههای کلیدی: سناریوهای تغییراقلیم
ریزمقیاسسازی آماری
مدل HADCM3
مدل LARS-WG
2016
11
21
152
165
https://www.waterjournal.ir/article_74014_351a24609ad73e8fa958e76819b66350.pdf