بررسی نشاکاری و هیرم‌کاری پنبه در افزایش بهره‌وری مصرف آب (مطالعه موردی استان خراسان شمالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1- استادیار و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

10.22125/iwe.2020.120733

چکیده

در منطقه پنبه­خیز خراسان شمالی در طول فصل زراعی، مراحل انتهایی دوره رشد کشت­های پاییزه (گندم) با مراحل ابتدایی کشت­های بهاره (پنبه) دارای همپوشانی است. نیاز مبرم هر دو گیاه به آبیاری در این دوره (نیاز پنبه به آب برای سبز شدن و استقرار و نیاز گندم به آب در حساس­ترین مرحله رشد یعنی مرحله گلدهی) و کمبود حقابه کشاورز، سبب می­شود که زارعین، آبیاری گیاه گندم را متوقف و از حقابه خود برای آبیاری پنبه استفاده نمایند این موضوع سبب کاهش قابل­توجه عملکرد گندم در منطقه می­شود. استفاده از هر تکنیکی که بتواند در دوره همپوشانی، آبیاری یکی از این دو گیاه زراعی را بدون کاهش عملکرد حذف نماید، ضروری به نظر می­رسد. عدم نیاز به آبیاری پنبه در روش کشت هیرم (نم­کاری) و نشا می­تواند به عنوان یک راهکار برای رفع این مشکل در این دوره بکار رود. بر این اساس آزمایشی با سه تیمار و در سه تکرار به صورت استریپ پلات در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در سال زراعی 1396-1395 در اراضی حاشیه رودخانه اترک اجرا گردید. در هر تیمار دو گیاه گندم و پنبه کشت گردید . تیمارها عبارتند از 1- کاشت پنبه به صورت بذری و قطع  آبیاری گندم (شاهد).2- کاشت پنبه به صورت هیرم و 3- کاشت نشا بعد از آخرین آبیاری گندم. در تیمار هیرم­کاری و نشا کاری پنبه از آب صرفه­جویی شده در آبیاری گندم متناظر با آنها استفاده شد. نتایج نشان داد که با استفاده از روش کشت هیرم و کشت نشایی می­توان بهره­وری مصرف آب را 47درصد نسبت به روش بذری افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Transplanting and Wet Planting Cotton in Increasing Water Use Productivity (Case Study: North Khorasan Province)

نویسنده [English]

  • Hossien jafari
Assistant Professor and Faculty Member of Soil and Water Research Institute, Agricultural Education and Extension Research Organization, Karaj, Iran. 0912454465, jafari52_h@yahoo.com
چکیده [English]

In the cotton planting region of northern Khorasan (Iran), the late stages of growing season of autumn crops (wheat) are overlapping with the early stages of spring crops (cotton). The urgent need of both plants for irrigation during this period (cotton need it for emergence and deployment, and wheat need it to develop its the most sensitive stage of growth, the flowering stage). Limitation in water rights of farmers causes them to postpone the irrigation of wheat and use it for cotton. This reduces the wheat yield in the region. Using any technique that help to conquer irrigation overlap of two crops during this period is vital without reducing the yields. 
No need for cotton irrigation in the methods of wet planting of seeds and seedling planting can be used as a solution for this problem during this period. Accordingly, an experiment was carried out with three treatments and three replications in the form of strip plot in a randomized complete block design in the marginal lands of the Atrak River in the cropping season of 2016-2017. In each treatment, both wheat and cotton plants were cultivated. Treatments included: 1- Planting cotton as seed and cutting the irrigation of wheat (control). 2- Cotton wet planting and 3- Planting the seedlings of cotton after the last irrigation of wheat. Saved water in irrigation of the corresponding wheat was used in cotton wet planting and seedling planting. The results showed that cotton wet planting and seedling planting, can increase water utilization efficiency 47% compared to seed planting method

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cotton
  • Transplanting
  • Water Productivity
  • Wetplanting and Wheat

مراجع

پوررمضان، ع. و اکبری، ز. 1393. اثرات ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی بر اقتصاد روستایی. فصلنامه فضا و توسعه روستایی. ص. 164-145.
جعفری، ح و س. غالبی. 1398. راهنمای برنامه­ریزی آبیاری گندم با استفاده از نیاز آبی. نشریه فنی موسسه تحقیقات خاک و آب. شماره 571. 37صفحه.
جمیلی، ح. و افشار چمن آباد، ه. 1385. بررسی روش های مختلف آبیاری سطحی در زراعت پنبه. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات.
حسن­قلی، ع.، خرمیان، م. سپهری­صادقیان، س.، اکرم، م. و بصیزاده، ح. 1397. اهمیت کشت نشایی و تاثیر آن بر کاهش مصرف آب در شمال استان خوزستان. نشریه فنی.موسسه تحقیقات فنی و مهندسی. 34ص.
حقیقت، ص.، ایروانی، ه.، کلانتری، خ.، مهدوی، ا. و قدیمی، ع. 1394. تحلیل عوامل پیشبرنده طرح یکپارچه سازی اراضی از دیدگاه کشاورزان استان فارس. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره 64. شماره 1. ص 34-21.
خواجه­حسینی، م.، حقیقتی­خواه، م. و قشم، ر. 1394. راهنمای ترویجی تولید و کاشت نشا پنبه. دانشگاه فردوسی مشهد. دانشگده کشاورزی. 27 ص.
خواجه دنگلانی، س.، ح. عجم نوروزی، ق. قربانی نصرآباد و م.ر. داداشی. 1397. تاثیر آبیاری و سیستم کشت بر پارامترهای مورفولوژیکی و عملکرد دو رقم پنبه. مجله پژوهش های پنبه ایران. جلد (6).  شماره (2). ص 54-43.
ذوالفقاران، ا.، علیزاده، ا.، خاوری، س.، بنایان، م. و انصاری، ح. 1395.  بررسی و مقایسه بهره‌وری آب در کشت نشایی و مستقیم ذرت در رژیم‌های مختلف آبیاری. انجمن آبیاری و زهکشی ایران.
ظریف نشاط، س. 1383. تاثیر روش های مختلف کشت در شرایط هیرم و خشکه کاری بر عملکرد زیره سبز. نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی. دوره  11 , شماره  4 . از صفحه 5 تا صفحه 18.
غیاث آبادی، م.، خواجه حسینی، م. و محمدآبادی، ع. ا. . 1393. بررسی اثر تاریخ نشاکاری بر شاخص های رشد و عملکرد علوفه ذرت (Zea mays L.) در منطقه مشهد. نشریه پژوهشهای زراعی ایران137 - جلد 12 ، شماره 1 ، بهار 1393 ، ص. 145.
قنبری، ع. ا.، حسنی مهربان، ا.، طاهری مازندرانی، م. و دری، ح. ر. 1381. بررسی اثر روش های کاشت نم کاری (هیرم کاری) و خشکه کاری بر روی عملکرد ژنوتیپ های لوبیا چیتی. علوم زراعی ایران. شماره1.
لطفی ماوی، ف.، باغستانی، م. ع. و زند، ا. 1392. تأثیر مدیریت تلفیقی بر کنترل علف های هرز مزارع ذرت. پنجمین همایش علوم علف‌های هرز ایران.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور. 1392.
هدایتی پور، ا. و  رضایی، م. ر. 1395. تحلیل اقتصادی تولید لوبیا در کشت لوبیا چیتی به روش هیرم کاری و خشکه کاری. ششمین همایش ملی حبوبات ایران
 
Al-Solaimani, S.G., Alghabari, F., Ihsan, M.Z., Fahad, S. (2017). Water deficit irrigation and nitrogen response of Sudan grass under arid land drip irrigation conditions. Irrigation and Drainage, Published online in Wiley Online Library DOI: 10.1002/ird.2110.
Choi, B. H., B. M. Kac and K. Y. Chung. (1992).Optimum transplating date, fertilizer application rate and planting density for upland cotton. Korean Journal of crop Sci. 37-217-223.
Fanadzo, M., Chiduza, S., and Mnkeni, P.N. (2009). Comparative response of direct seeded and transplanted maize to nitrogen fertilization at Zanyokwe Irrigation Scheme, Eastern Cape, South Africa. African Journal of Agricultural Research. Vol. 4 (8), pp.689-694. Available online at http://www.academicjournals.org/AJAR
Giannerini, G. Genovesi, R. (2015). The water saving with irriframe platform for thousands of Italian farms. Journal of Agricultural Informatics. Vol. 6(4):49-55.
Martinez-Fernandez, J., Gonzalez-Zamora, A., Sanchez, N., Gumuzzio, A., errero-Jimenez, C.M. (2016). Satellite soil moisture for agricultural drought monitoring:Assessment of the SMOS derived soil water deficit index. Remote Sensing of Environment, 177: 277-286.
Oswald, A., Ransom, J. K., Kroschel, J. and Sauerborn, J. (2001), Transplanting maize (Zea mays) and sorghum (Sorghum bicolor) reduces Striga hermonthica damage. Weed Sciences. 49: 346-353.
Vantine, M., and Verlinden, S. 2003. Growing organic vegetable transplants. West verginia university
Wien, H.C. (1997). The physiology of vegetable Crops Transplanting Department of fruit and Vegetable Science,winter in India. Agronomy Journal. 82: 41-47.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار