آنالیز و روندیابی پارامترهای کیفیت شیمیایی آب؛ مطالعه موردی رودخانه چم‌انجیر خرم آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین- دانشگاه کاشان- ایران

3 دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین- دانشگاه کاشان- ایران.

4 مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

آب‌های سطحی به ویژه رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع تامین آب، جهت مصارف شرب و کشاورزی می‌باشند. رودخانه چم‌انجیر از مهم‌ترین منابع آبی استان لرستان به شمار می‌آید. هدف از این تحقیق، ارزیابی کیفیت آب و روند تغییرات پارامترهای کیفی آب این رودخانه توسط روش‌های گرافیکی از قبیل نمودارهای ویلکاکس، شولر و پایپر می‌باشد. از این نمودارها جهت پایش کیفیت آب و ارزیابی داده‌های بدست آمده از سال 1347 تا 1389 ایستگاه چم‌انجیر استفاده گردید. در این مطالعه نمودار پایپر تیپ کیفی آب را از نوع کلسیم-منیزیمی معرفی نمود. بر اساس دیاگرام شولر تمام نمونه‌های مربوط به آب رودخانه چم‌انجیر در دسته خوب و قابل قبول از نظر شرب قرار داشته و مانعی از نظر شرب ندارند. همچنین نمودار ویلکاکس نشان می‌دهد که اکثر نمونه‌ها در کلاس کمی شور (C2S1) قرارگرفته و برای کشاورزی تقریبا مناسب می‌باشد. نتایج روندیابی پارامترهای کیفی آب با استفاده از آزمون ناپارامتریک من-کندال نشان داد که علارغم روند نزولی در مقادیر اسیدیته و دبی جریان، که نشان دهنده کاهش اسیدیته آب در مدت مورد مطالعه می‌باشد، سایر پارامترها از قبیل هدایت الکتریکی، بی‌کربنات، کلر، کلسیم، منیزیم، باقیمانده املاح، کل کاتیون‌ها، سختی موقت و سختی کل دارای روند صعودی و معنی‌دار در سطح اطمینان 99 درصد می‌باشند. روند صعودی تغییرات املاح محلول آب، نشان دهنده کاهش کیفیت آب و افزایش املاح محلول این رودخانه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Trend Analysis of Chemical Water Quality Parameters;Case study Cham Anjir River

نویسندگان [English]

  • Mojtaba SolaimaniSardo 1
  • Abasali Vali 2
  • Reza Ghazavi 3
  • Hamidreza Saidi Goraghani 4
1 Ph.D student of combat desertification, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Iran.
2 Assistant professor, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan. Iran.
3 Assistant professor, Faculty of Natural Resources and earth Sciences, University of Kashan. Iran.
4 Former master Student in Range management, Sari University of Agriculture & Natural Resources
چکیده [English]

Surface waters, especially rivers are important sources of water for drinking and farming. Cham Anjir river is a main water resource in Lorestan province. The main purpose of this study was assessment of water quality parameters and routing using graphical methods such as Wilcox, Schoeller and Piper Diagram. Quality and quantity data (1968 - 2010 Cham Anjir station) were analyzed. According to Piper diagram, type of water quality was in calcium-magnesium range. Schoeller diagram showed that all water samples are in potable and acceptable class. Result of chemical water quality analyze by Wilcox Diagram showed that the most samples are located in low salinity class (c2s1) that are suitable for farming. Menn-Kendal test was used for water quality routing. According to results, pH and discharge decreased consequently, acidity of the water increased. A significant increase in other parameters has been observed (such as: Electrical conductivity, bicarbonate, chlorine, calcium, magnesium, residual salts, total anions, total hardness and temporary hardness). Uptrend of water dissolved salts show a reduction in water quality and an increase in soluble salts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Quality
  • Menn-Kendal Test
  • Cham Anjir River

مراجع

  1. اصغری مقدم، ا. و ا. فیجانی. 1387. مطالعات هیدروژئولوژی و هیدروشیمیایی آبخوانهای بازالتی و کارستی منطقه ماکو در ارتباط با سازندهای زمین شناسی منطقه، علوم زمین، سال هفده، شماره67.
  2. خمر، ز.، م.ح. محمودی قرایی، س. عمرانی و ع. سیاره. 1390. ارزیابی کیفیت منابع آب در محدوده معدنی کوه زر. غرب تربیت حیدریه. چهارمین همایش انجمن زمین شناسی اقتصادی ایران،
  3. دودانگه، ا.، ج. عابدی کوپائی و س.غ. گوهری. 1391. کاربرد مدل های سری زمانی به منظور تعیین روند پارامترهای اقلیمی در آینده در راستای مدیریت منابع آب. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی علوم آب و خاک، سال شانزدهم، شماره 59.
  4. شیخ، و.، ا. بابایی و ی. موشخیان. 1388. بررسی روند تغییرات رژیم بارش حوزه‌ی آبخیز گرگانرود. مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، سال سوم، شماره 8، 10 ص.
  5. صداقت، م. 1378. زمین و منابع آب (آبهای زیر زمینی)، انتشارات دانشکاه پیام نور.
  6. قاسمی، ع.، ح. زارع ابیانه و ن. سپهری. 1386. بررسی کیفی آب رودخانه های آبشینه و عباس آباد در استان همدان. مجموعه مقالات سومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 381-378.
  7. مساعدی، ا. و ن. کوهستانی. 1389. تحلیل روند تغییرات دبی رودخانه های استان گلستان با استفاده از روشهای پارامتری و ناپارامتری. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس منطقه ای تغییراقلیم، تهران.
  8. معروفی، ص. و ر. بیات. 1388. بررسی کیفیت شیمیایی آب رودخانه کرج. پنجمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 13 ص.
  9. موسوی ندوشنی، س.س.، م.ا. بنی حبیب. و ر. بندری. 1390. پیش بینی جریان روزانه ورودی به مخزن سد دز با استفاده از مدل­های سری زمانی. یازدهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر.
    1. Ashton, P.J., F.C. van Zyl, R.G. Heath. 1995. Water quality management in the Crocodile River catchment. Eastern Transvaal. South Africa. Water Science and Technology, 32(5-6), 201-208.
    2. Dallal, G.E. and L. Wilkinson. 1986. An analytic approximation to the distribution of Lilliefors' test for normality. The American Statistician, 40: 294-296.
    3. Fetter, C.W. 1988. Applied Hydrogeology. 2nd ed. Macmillan Publishing Company, New York,310p.
    4. Helsel, D.R. and R.M. Hirsch. 1992. Statistical Methods in Water Resources. Elsevier Science Publishers Company.
    5. Kendall, M.G. 1975. Rank Correlation Methods. Griffin, London, UK.
    6. Mann, H.B. 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica, 13:245-259.
    7. Mitchell, J. M., B. Dzerdzeevskii, H. Flohn, W. L. Hofmeyr, H.H. Lamb, K. N. Rao. and C. C. Wallen. 1966. Climate change. WMO Technical Note No: 79, World Meteorological Organization, 79pp.
    8. Ouyang, Y., P. Nkedi-Kizza, Q.T. Wu, D. Shinde, C.H. Huang. 2006.Assessment of seasonal variations in surface water quality. Water Research, 40(20), 3800-3810.
    9. Palupi, K., S. Sumengen, S. Inswiasri, L. Agustina, S.A. Nunik, W. Sunarya, A. Quraisyn. 1995. River water quality study in the vicinity of Jakarta. Water Science and Technology, 31(9), 17-25.
    10. Piper A.M. 1944. A graphic procedure in the geochemical interpretation of water analysis. Trans. American Geophysical Union 25 (6), 914-928.
    11. Singhal, B. B. S. and R. P. Gupta. 1999. Applied Hydrogeology of Fractured Rocks. Kluwer Academic Publisher, 400 pp.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار