کاربرد تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در تخصیص بهینه منابع آب؛مطالعه موردی شهرستان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان؛

2 اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، استفاده از تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در تخصیص بهینه منابع آب در بخش‌های مختلف در شهرستان یزد می‌باشد. به این منظور، از روش مرحله‌ای استفاده شد و ماتریس بازده برای تعیین وزن دو هدف حداکثر کردن سود اقتصادی و زیست محیطی محاسبه گردید. سپس با استفاده از نرم‌افزار اکسل به حل مدل برنامه‌ریزی پرداخته شد. داده‌های مورد نیاز از شرکت سهامی آب منطقه‌ای، سازمان آب و فاضلاب، جهاد کشاورزی و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد برای سال‌های 1389- 1381 جمع‌آوری گردید. با توجه به نتایج مشخص شد که با تغییرات در وزن‌های به دست آمده مدل برنامه‌ریزی، امکان بهبود همزمان دو هدف مذکور وجود دارد و اولویت با حداکثرکردن سود اقتصادی و سپس سود زیست محیطی است. بنابراین لازم است که در سیاست‌های مربوط به تخصیص بهینه منابع آب به بهبود در مقدار این اهداف بیشتر توجه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compromise multi criteria decision making application in water resources optimal allocation case study Yazd city

نویسندگان [English]

  • Javad Shahraki 1
  • Simin Mohseni 2
چکیده [English]

The purpose of this study is using compromise multi criteria decision making for water resources optimal allocation in different districts in Yazd city. Step method (STEM) is used and payoff matrix is calculated to determine weights of two objectives maximum benefits of economy and the environment and then using excel software, programming model is solved. Data were collected from the regional water corporation, the organization of water and sewage, agriculture Jahad, the organization of industry, mine and trade of Yazd from 2001 to 2010. The results indicated that there is a possibility to improve mentioned objectives simultaneously by changing in the weights of programming model and priority is with maximum benefits of economy and then environment. Therefore, it is imperative to consider some policies in order to optimum allocation of water resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : water resources optimal allocation
  • compromise multi criteria decision making
  • step method (STEM)
  • Yazd city

مراجع

  1. اسدپور، ح.، ص. خلیلیان و غ. پیکانی. 1384. نظریه و کاربرد مدل برنامه‌ریزی خطی آرمانی فازی در بهینه‌سازی الگوی کشت. اقتصاد کشاورزی و توسعه. ویژه‌نامه بهره‌وری و کارایی. 328-307.
  2. اصغرپور، م.ج. 1381. تصمیم‌گیری چندمعیاره. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران.
  3. الوانچی، م. 1386. کاربرد مدل تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی برای برنامه‌ریزی زراعی. دانشگاه زابل. دانشکده کشاورزی. پایان نامه کارشناسی ارشد.
  4. الوانچی، م. و م. صبوحی. 1388. کاربرد تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در برنامه‌ریزی زراعی مطالعه موردی: استان فارس. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. (47)13. 801-787.
  5. شیرزادی لسکوکلایه، س. و م. صبوحی صابونی. 1387. کاربرد برنامه‌ریزی چندهدفه در مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی منطقه‌ی ساوجبلاغ. اقتصاد کشاورزی. (2)3. 89-83.
  6. صبوحی، م. 1391. کاربرد برنامه‌ریزی در اقتصاد کشاورزی با تأکید بر استفاده از نرم‌افزار اکسل. انتشارات نور علم تهران. دانشگاه زابل.
  7. صبوحی، م. و م. الوانچی. 1387. کاربرد برنامه‌ریزی چند منظوره و توافقی در برنامه‌ریزی زراعی: مطالعه موردی خراسان رضوی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. (3)15. 15-1.
  8. عبدالهی عزت‌آبادی، م. و ا.ا. جوانشاه. 1386. بررسی اقتصادی امکان استفاده از روش‌های نوین عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی: مطالعه موردی مناطق پسته کاری شهرستان رفسنجان. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. (75)20، 126-113.
  9. میان آبادی، ح. و ع. افشار. 1387. تصمیم‌گیری چندشاخصه در رتبه‌بندی طرح‌های تأمین آب شهری. آب و فاضلاب. 66. 45-34.
    1. Abrishamchi, A., A. Ebrahimian, M. Tajrishi and M.A. Marino. 2005. Case study: application of multi criteria decision making to urban water supply. Journal of Water Resources Plant Management. 131(4): 326-335.
    2. Benayoun, R., J. Montgolfier, J. Tergny and O. Laritchev. 1971. Linear programming with multiple objective function: step method (STEM). Math Program. 1(1): 366–375.
    3. Han Y., S.G. Xu and X.Z. Xu. 2008. Modelling multisource multiuser water resources allocation. Water Resour Manag. 22(7): 911-923.
    4. Han, Y., Y.F. Huang, G.Q. Wang and I. Maqsood. 2011. A multi-objective linear programming model with interval parameters for water resources allocation in Dalian city. Water Resour Manage. 25:449–463.
    5. Higgins, A.J., A. Archer and S. Hajkowicz. 2008. A stochastic non-linear programming model for a multi period water resource allocation with multiple objectives. Water Resour Manag. 22(10):1445–1460.
    6. Li, Y.P., G.H. Huang and S.L. Nie. 2006. An interval-parameter multi-stage stochastic programming model for water resources management under uncertainty. Advances in Water Resources. 29:776–789.
    7. Romero, C. and T. Rehman. 2003. Multiple criteria analysis for agricultural decisions, second edition, amsterdam: Elesvier Science B. V.
    8. Romero, C., F. Amador and J. Domingo. 1988. Compromise risk programming for agricultural resource allocation problem: an illustration. Journal of Agricultural Economic. 39: 271-276.

Xevi, E. and S. Khan. 2005. A multi-objective optimization approach to water management. Journal of Environmental Management

نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران
دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 12
تابستان 1392
صفحه 107-117

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار