اصلاح و ساماندهی رودخانه خبر بافت با استفاده از مدل HEC-RAS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری سازه های آبی، گروه مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه مهندسی عمران، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان

چکیده

با توجه به گسترش و توسعه روستاهای حاشیه رودخانه خبر بافت (استان کرمان) و تجاوز به حریم رودخانه، سالیان متمادی است که سیلاب خسارات مالی فراوانی به ساکنین اطراف و زمین‌های کشاورزی و باغات حاشیه آن وارد می‌آورد. شیب بستر، وجود پیچ و خم­های رودخانه، سرعت زیاد جریان آب و تجاوز کشاورزان به حریم رودخانه باعث کناره شویی، کف­کنی و در برخی مناطق دیگر سبب بالا آمدن سطح آب و ورود آب به اراضی و باغات حاشیه رودخانه شده است. برای بررسی وضعیت جریان در رودخانه، رفتار آن توسط مدل HEC-RAS شبیه­سازی شده است و بر‌اساس نتایج حاصل از آن نسبت به ارائه طرح ساماندهی و کنترل سیلاب رودخانه خبر اقدام گردیده است. از بین روش­های مخـتلف برای سـاماندهی و اصلاح مسـیر رودخانه­ها، ابتدا دیواره­سازی سواحل رودخانه بررسی گردید. نتایج حاصل از مدل حاکی از افزایش عمـق آبشـویی و عمق پـی دیواره­ها می­باشد که هزینه اجرای آن را افـزایش می­دهد. لذا برای کاهش هزینه‌ها استفاده همزمان دیواره ساحلی و بندهای متوالی بررسی گردید و نتایج مدل نشان داد که ترکیب این سازه­ها باعث کاهش چشمگیر هزینه­ها شده است. به‌منظور ارزیابی عملکرد این سازه­ها، مشخصات سازه‌های پیشنهادی در مدل HEC-RAS وارد شده و با اجرای مجدد مدل، تاثیر سازه­ها در بهبود شرایط مورد بررسی و تایید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modification and Training of Khabr’s River of Baft, using HEC-RAS model

نویسندگان [English]

  • Zahra Rahimi nejad 1
  • omid Tayari 2
2 Asistant professor, Department of Water Engineering; Islamic Azad University of Kerman
چکیده [English]

Note that the border village’s expansion of Khabr’s River of Baft located in Kerman and incursion into river’s sides in recent years, flood damages to rural areas, agricultural Lands and its around gardens a lot. Bed’s slope, existence of river’s meanders, high velocity of water flow, incursion by agricultures into river’s sides induced under cutting and degradation of farms, and in some area caused of overflow and entrance of water into the marginal farms and gardens. The river’s behavior is simulated by HEC-RAS model and succeeding results used for presenting of Khabr river’s flood control scheme. Among the different methods for modification and training of river’s path, At first, building of training wall at river’s watersides was investigated. The model which yields such results, increases foundation depth and water scour depth causing cost will increase . Results of model illustrates that using of two parallel methods i.e. waterside walls and successive dams was investigated in order to decrease the costs. Constructing these Dams results in the total cost is significantly decreased. In order to evaluate the performance of these constructions, specifications of proposed constructions was imported to HEC-RAS model, and constructions’ influence on improvement of conditions was evaluated and confirmed by means of further execution of the model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • degradation
  • HEC-RAS model
  • river training
  • under cutting
  • water scour depth
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان، معاونت آبخیزداری. 1388. مطالعات تفصیلی اجرایی حوزه آبخیز شاه ولایت کاهدان خبر شهرستان بافت، گزارش فیزیوگرافی.
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان، معاونت آبخیزداری. 1388. مطالعات تفصیلی اجرایی حوزه آبخیز شاه ولایت کاهدان خبر شهرستان بافت، گزارش هواشناسی.
اداره کل منابـع طبیعـی و آبخیـزداری استان کرمان، معاونت آبخیزداری. 1388. مطـالعات تفصـیلی اجرایی حوزه آبخیز شاه ولایت کاهدان خبر شهرستان بافت، گزارش هیدرولوژی.
رحیمی دهاقانی، ن.، ر. فضل اولی و م. نبویان‌پور. 1388. مقایسه نتایج مدل­های HEC-RAS و  MIKE11 در شبیه­سازی پروفیل سطح آب در رودخانه­ها (مطالعه موردی: رودخانه لردگان)، هشتمین کنگره بین­المللی مهندسی عمران.
دانشفراز، ر.، ی. بیگی خسروشاهی و س. م. ثاقبیان. 1387. ساماندهی مسیل دیرعلی چای سلماس با استفاده از پروفیل­های سطح آب، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه تبریز، ص 9-1.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور- وزارت نیرو. 1386. مطالعات فرسایش و رسوب در ساماندهی رودخانه‌ها، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، نشریه شماره 383.
سمیعی، ت. و م. محمودیان شوشتری. 1385. اصلاح رودخانه کارون در بازه ملاثانی تا اهواز با استفاده از مدل  HEC-RAS، هفتمین سمینار بین‌المللی مهندسی رودخانه، دانشگاه شهید چمران اهواز.
طیاری، ا.، م. ایراندوست و ا. امیری. 1383. شبیه‌سازی جریان در سواحل رودخانه شور جیرفت و حفاظت آن با استفاده از مدل HEC-RAS، اولین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک، دانشگاه شهید باهنرکرمان، ص 138.
Caissie, D. and E. J. Nassir. 1991. A Stochastic Study of Flood in Canada, Canadian Journal of Civil Engineering. PP.76-102.
Kaya, B., R. Daneshfaraz. 2005. Water surface profiles of Bostanli Creek, II. Ulusal su muhendisligi sempozyumu., Gumuldur, Turky. 485-493.
Team 4 Hydroeurope 2009-2010. Final Report. Available at:      http:www.hydroeurope.org.jahia.webdav.site.hydroeurope.groups.team4.public.final_report. pdf