ارزیابی آسیب پذیری خشکسالی کشاورزی در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک به کمک GIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)؛ مطالعه موردی شهرستان تفت یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

2 استادیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تهران

3 استادیار پژوهشی مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

چکیده

خشکسالی به عنوان یکی از مخاطرات بزرگ طبیعی با تاثیر قابل توجهی بر محیط زیست، جامعه، کشاورزی و اقتصاد، در نظر گرفته  شده است. اثرات خشکسالی بسیار حیاتی و به خصوص پر هزینه‌تر از هر نوع دیگری از بلایای طبیعی جهانی می‌باشد و افراد بیشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امروزه در جهان، تصمیم‌گیران، روش‌های متعددی را برای سازگاری و کاهش خسارات بلایای طبیعی از جمله خشکسالی دنبال می‌کنند و پیشنهاد می‌دهند که در مدیریت خشکسالی با نگاه مدیریت ریسک به مسئله نگریسته شود و در کنار آن تلفیقی از مدیریت بحران و ریسک در مواقع مختلف به صورت توأمان به کار رود. به منظور ارزیابی خسارات منطقه مطالعاتی در اثر خشکسالی کشاورزی، باید نقشه‌های آسیب‌پذیری خشکسالی کشاورزی تهیه شود. در این راستا استفاده از سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی، می‌تواند منجر به نتایج دقیق‌تر و واقعی‌تری شود. در مطالعه خشکسالی، به منظور ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل حجم زیادی از داده‌های سنجش از راه دور و یکپارچه‌سازی اطلاعات از منابع مختلف، از قابلیت‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سسله مراتبی (AHP) استفاده می‌نمایند. به طور کلی، عوامل آسیب‌پذیری خشکسالی کشاورزی مختلف است. استفاده از این عوامل در تهیه نقشه آسیب‌پذیری خشکسالی کشاورزی در مناطق مختلف، بسته به در دسترس بودن و قابلیت اطمینان داده‌ها دارد. هدف از این پژوهش، ارائه یک روش برای تهیه نقشه آسیب‌پذیری ناشی از خشکسالی کشاورزی در شهرستان تفت استان یزد بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment Agricultural Drought Vulnerability In Arid and S-arid climates using GIS and AHP, A Case Study for Taft Township, Yazd province, Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ekrami 1
  • Ahamd Fathimarj 2
  • Jalal Barkhordaeu 3
1 MSc of watershed management engineering & Agricultural and natural resources research- and Education center, Yazd, Iran
2 Correspondent Author, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Department of Drought and Climate Change, Tehran
3 Agricultural and natural resources research and Education center, Yazd, Iran(Barkhordari@alumni.itc.nl)
چکیده [English]

Drought is considered as one of the major natural hazards with significant impact to environment, society, agriculture and economy. Drought impacts are very critical and especially costly affecting more social and economical than any other type of natural disaster universally. Today in the world, decision makers follow several methods for adaptability and to reduce damages of natural disasters such as drought. They suggest that this issue in drought management should have been considered by a risk management approach, and beside it, a combination of disaster management and risk in times different applied concurrent. In order to assess the damage caused by agricultural drought, agricultural drought vulnerability maps should be prepared. In this respect, the use of GIS and AHP can provide more accurate results and a more realistic. In the study of drought, to store, analyze large volumes of data, remote sensing and integration of data from different sources, the capabilities of GIS are used. In general, the factors of agricultural drought vulnerability are various. Use these factors to agricultural drought vulnerability mapping in different regions, depending on the availability and reliability of the data is. The main object of this study was to  preparing a method to mapping agriculture drought vulnerability in Taft town of Yazd province, Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Agricultural Drought
  • Drought Vulnerability
  • GIS
  • AHP
  • Taft
  • Yazd

مراجع

عرب، د. و ح. مهدی‌خانی. 1384. گذار از مدیریت بحران به‌سوی مدیریت ریسک: استراتژی‌های مدیریت خشکسالی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه. 9-10 بهمن، تهران.
 اکرامی، م.،  ا.  فاتحی مرج، ج. برخورداری، ک. دشتکیان و ج. سالم. 1392. تهیه نقشه آسیب‌پذیری ناشی از خشکسالی کشاورزی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP- مطالعه موردی: شهرستان تفت. طرح تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
 فاتحی مرج، ا. و ف. حسینی حسین آبادی. 1390. تدوین برنامه مدیریت ریسک خشکسالی کشاورزی -پایلوت الموت قزوین. طرح تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
  قدسی­پور، س. ح. 1385. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
 مرید، س. و م. مقدسی. 1384. حرکت از مدیریت بحران به مدیریت ریسک خشکسالی در آمریکا و اُفق‌های کاری ما. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران آب در حوادث غیرمترقبه. 10-9 بهمن، تهران.
 Andrea, M. N. Ákos and B. Zita. 2012. Estimation and mapping of drought vulnerability on the basis of climate, land use and soil parameters using GIS technique. Final conference of DMCSEE project Ljubljana, 15th May, 2012.
Evans B. M., W. L. Myers. A GIS-based approach to evaluating regional groundwater pollution potential with DRASTIC.1990.J Soil Water Conserv; 45:242– 5.
Ghosh, T. K. 1997, Investigation of drought through digital analysis of satellite data and geographical information systems. Theor.Appl. Climatol., 58, 105-112.
Liu, W. T. and F. N. Kogan. 1996. Monitoring regional drought using the Vegetation Conditions Index., Inter. J. Remote Sens., 17.(14), 2761-2782.
Lourens, U. W. 1995. A System for Drought Monitoring and Severity Assessment. Ph.D. Dissertation. Faculty of Agriculture,Department of Agrometeorology, University of the Orange Free State.
M. Slejko, G. Gregorič, K. Bergant and S. Stanič.2010.Assessing and Mapping Drought Vulnerability in Agricultural Systems – A case Study for Slovenia. 10thEMS/8thECACZürich, 13. September 2010.
NIH . 2002. Study for drought prone districts in Bundelkhand region. Technical report CS(AR)/200. National Institute of Hydrology, Roorkee, pp 1–53.
Pandey R. P., S. K. Mishra , R. Singh and K.S. Ramasastri. 2008. Streamflow drought severity analysis of Betwa river system (INDIA).Water Resour Manag 22(8):1127–1141
Peters, A. J., D. C. Rundquist and D. A. Wilhite. 1991, Satellite detection of the geographic core of the 1988 Nebraska drought. Agric.For. Meteorol, 57, 35-47.
Rosen, L. 1994. A study of the drastic methodology with emphasis on Swedish conditions, ,GroundWater; 32(2), 278 –85.
Rossi, G., T. Vega and  B. Bonaccorso. 2007. Methodes and tools for drought analysis and management. Water Science and Technology Library. Volume 62. Published by Springer, P. O. Box 17, 3300 AA Dordrecht, The Netherlands.
Saaty, T. L. 1980. “The Analytic Hierarchy Process.” McGraw-Hill, New York.
Wilhelmi, O. V. and D. A. Wilhite. 2002. Assessing Vulnerability to Agricultural Drought: ANebraska Case Study. Natural Hazards, 25 : 37–58.
Wilhite, D. A., O. Vanyarkho. 2000. Drought Pervasive impacts of a creeping phenomenon. Drought A Global Assessment (Volume I, pp. 245–255).
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار