اولویت‌بندی مشکلات طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، دانشگاه پیام نور، بخش کشاورزی، تهران

2 گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی

چکیده

روند اجرایی طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری بعنوان مهم‌ترین پروژه اصلاح زیرساخت‌های تولید پایدار برنج در شمال کشور به دلایل مختلف کند بوده، طوریکه تاکنون این طرح در کمتر از60 هزار هکتار از اراضی شالی‌زاری استان مازندران اجرا شده است. لذا برای تغییر در شرایط موجود، شناسایی مسایل و اولویت‌بندی مشکلات طراحی، اجرا و نظام بهره‌برداری ضرورتی مهم و اساسی است. در این پژوهش ابتدا از طریق مقایسه تطبیقی نقشه‌های طراحی و چون‌ساخت، بازدید میدانی از مشکلات دوران بهره‌برداری، و بحث و تبادل نظر با کارشناسان مجرب مسائل اساسی شناسایی شد و پس از نهایی‌شدن فهرست مشکلات، پرسشنامه‌ای با 7 سوال مبتنی بر فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در چهار موضوع تمهیدات پایه، طراحی، اجرا، بهره‌برداری و نگه‌داری تدوین شده و در اختیار 35 نفر از متخصصین سازمان جهاد کشاورزی، مهندسین مشاور و شرکت‌های مجری طرح قرار گرفت. نتایج نشان داد؛ محدودیت‌های اساسی طرح به ترتیب اولویت عبارتند از: نارسایی در تامین به موقع اعتبارات مورد نیاز، عدم توجه به ضرورت همه‌جانبه‌نگری و یکپارچه‌گی در مطالعات جامع آبیاری و زهکشی، فقدان نظام بهره‌برداری در قالب تشکل‌های کشاورزی، ضعف آموزش بهره‌برداری و نگه‌داری صحیح و مشکلات قانونی موجود بویژه هنگام تعارض مالکیت خصوصی با منافع عمومی طرح. لذا تغییر در روش تامین مالی طرح نظیر استفاده از اعتبارات اسنادی بلندمدت داخلی و خارجی، اجرای کامل همه مولفه‌های طرح و استفاده از سایر روش‌های اجرایی نظیر طرح و ساخت توام از پیشنهادات این پژوهش است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Problems of Paddy Fields Development and Renovation Project Prioritization using Analytic Hierarchy Process

نویسندگان [English]

  • Babak Moumeni 1
  • Mohsen Masoudian 2
  • Mohammad Gholami 2
  • Ali reza Emadi 3
1 - lecturer, Payam e Noor University,Department of Ariculture, Tehran
2 Associate Professor, Sari Agricultural Science and Natural Resources university, water Engineering Department
3 Associate Professor, Sari Agricultural Science and Natural Resources university, water Engineering Department
چکیده [English]

Paddy fields development and renovation as the most important project to improve infrastructures of the rice sustainable production in North of Iran have had very slow Implementation pace due to various reasons and  so that the project has been executed in less than 60000 hectares out of total paddy fields in Mazandaran province. Therefore, identification and prioritization of design, execution and operational problems is the basic requirements to change the existing situation. this  research  consider comparative comparison  method between the design and as-built drawings, field  monitoring  of operating difficulties  as well  discussion and interview  with experts.  Then finalized list of problems, which used to develop a questionnaire with seven inquiries based on the Analytic Hierarchy Process (AHP).  It contains four main indicators employers’ arrangements, design, execution and finally, operation and maintenance.  So, 35 experts of paddy fields Development and Renovation were selected (from Jihad-e-Agriculture Organization, consulting engineers and the contractors) to fill out the questionnaire. The results indicate   the fundamental limitations in order of priority are: failure to provide the timely required credits, the lack of integrated viewpoint on irrigation and drainage studies, the lack of f operational organizations same as agricultural NGOs, deficiencies in farmers training which needs for proper operation and maintenance of the projects and legal problems especially when private property is incompatible with the public profits. Therefore, serious offers of this research are change in the financing method of the projects, for example e use of combination of native and foreign countries finance, build of all layout components of project and use of other constructing project procedures such as EPC (Engineering Procurement Construction).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytic Hierarchy Process
  • Employers’ Arrangements
  • Designing
  • Execution
  • Operation and Maintenance
  • Field Monitoring

مراجع

ابراهیمی، م. ص.، خ. کلانتری، ع. اسدی، ح. موحد محمدی و ا. صالح. 1389. تحلیل طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری از دیدگاه کارشناسان، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-41، شماره 3، صص: 312-299.
آشکار آهنگرکلایی، م. ع.، ح. اسدپور و ع. علیپور. 1385. بررسی نگرش کشاورزان به طرح یکپارچه‌سازی اراضی در شالی‌زارهای مازندران (مطالعه موردی: روستای گلیرد شهرستان جویبار)، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 55، صص: 153- 135.
بوذرجمهری، خ. و ا. انزایی. 1393. ارزیابی عملکرد اجتماعی، فرهنگی طرح تجهیز و نوسازی و یکپارچه‌سازی اراضی شالیزاری (مورد شناسی: دهستان قره طغان شهرستان نکا)، جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، شماره 12 ، صص: 168-151.
بی‌نام. 1388. تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی AHP، موسسه تحقیق در عملیات بهین گستر گیتی، سند: AHP-UM01، 16 ص.
تقوایی، م. و  س. ر. غفاری. 1385. اولویت‌بندی بحران در سکونتگاه‌های روستایی با روش AHP (مطالعه موردی دهستان بازیافت)، مجله پژوهشی علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، جلد بیستم، صص: 14-1.
توسلی، م. ر. 1378. بررسی تاثیر عملیات نوین تجهیز، نوسازی و یکپارچه سازی اراضی در شالیزارهای سنتی استان مازندران بر عملکرد تولید برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد، مرکز آموزش مدیریت دولتی منطقه شمال، 145 ص.
احمدی، ک.، ح. قلی زاده، ح. عبادزاده، ر. حسین پور، ف. حاتمی، ب. فضلی، آ. کاظمیان و م. رفیعی. 1394. آمارنامه کشاورزی (جلد اول: محصولات زراعی)، وزارت جهادکشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات، تهران، صص:54-53.
دلبری، س. ع. و س. ع. داودی. 1391. کاربرد تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در رتبه‌بندی شاخصهای ارزیابی جاذبه‌های توریستی، مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن ، سال نهم، شماره دوم (پیاپی 33)، صص: 79-57.
زبردست، ا. 1380. کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10، صص: 21-12.
زبردست، ا. 1389. کاربرد فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره 41، صص: 90-79.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. 1387. مبانی و ضوابط طراحی، تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری (جلد اول: کلیات، تعاریف و مفاهیم پایه)، ، نشریه شماره 1-471، 36 ص.
سلیمانی، ع. و ا. میرک‌زاده. 1392. تحلیل و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تولید ذرت دانه ای کاربرد روش AHP: با تاکید بر پایداری محیط زیست، علوم و تکنولوژی محیط زیست ، دوره پانزدهم، شماره 2، صص: 54-43
صامتی، م.، م.، سامتی و م. اصغری. 1382. اولویت‌های توسعه بخش صنعت استان اصفهان براساس روش و فرآیند سلسله مراتبی (AHP)، فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، شماره 27، صص: 90-59.
عظیمی، ر. 1384. تحلیلی بر روند اجرایی طرح تجهیز، نوسازی و یکپارچه‌سازی اراضی شالیزاری استان مازندران. 5ص.
قادرمرزی، ح.، ع. جمشیدی، م. جمشیدی و د. جمینی. 1393. اولویت‌بندی چالش‌های اسکان غیررسمی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مطالعه موردی: محله جعفرآباد کرمانشاه، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شماره ششم. صص: 58-43
مومنی، ب.، ج. عباس‌پلنگی و ب. اقدسی. 1391. اهمیت مهندسی ارزش در پروژه‌‌های تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری (مطالعه موردی: شهرستان آمل، استان مازندران)، فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال سوم، شماره دهم، صص: 10-1.
مومنی، ش.، ب. مومنی و ع. مومنی. 1389. مالکیت شخصی و اختیار دولت در ارائه خدمات در حوزه مالکیت افراد (مطالعه موردی: مساله مالکیت در پروژه‌های تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری، مجموعه مقالات اولین همایش فقه و مسائل مستحدثه (نوظهور)، جلد دوم، صص: 820-809.
مومنی، ب. و ی. حسن پور. 1385. مدیریت آب و خاک استان مازندران (عملکرد، دستاوردها و چالش‌ها). سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. 6 ص.
میرکاظمی، س. ع.، م. حسین علیانی و م. کشتی‌دار. 1393. شناسایی و اولویت بندی معیارهای ارزیابی عملکرد معلمان تربیت بدنی به روش تحلیل سلسله مراتبی، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره ششم، شماره 25، صص: 78- 65.
نیومن، و. ل. 1389. شیوه‌های پژوهش‌های اجتماعی: رویکردهای کیفی و کمی، ترجمه حسن دانایی فرد و سید حسین کاظمی، تهران: مهربان نشر.
Aczel, J., and T. L. Saaty . 1983. Procedures for synthesizing ratio judgments, Journal of Mathematical Psychology, Vol: 27, pp: 93-102.
Anbumozhi V., K. Matsumoto and E. Yamaji . 2002. Sustaining Agriculture through Modernization of Irrigation Tanks: An Opportunity and Challenge for Tamilnadu, India Agricultural Engineering International: the CIGR Journal of Scientific Research and Development, Vol: 3, pp: 1-12.
Cay, T. and M. Uyan. 2013. Evaluation of reallocation criteria in land consolidation studies using the Analytic Hierarchy Process (AHP). Land Use Policy, Vol: 30(1), 541-548.
Chatzimouratidis, A. I. and P. A. Pilavachi . 2007. Objective and subjective evaluation of power plants and their non-radioactive emissions using the analytic hierarchy process, Energy Policy, Vol: 35, pp: 4027-4038.
Deng, H. 1999. Multicriteria analysis with fuzzy pairwise comparison, International Journal of Approximate Reasoning, Vol: 21, No: 3, pp: 215-231.
Elkarmi, F. and I. Mustafa . 1993. Increasing the utilization of solar energy technologies (SET) in Jordan: Analytic Hierarchy Process, Energy Policy, Vol: 21, pp: 978–984.
Fukuda H., J. Duck and J. Stout . 2003. Rice sector policies in japan. United states department of agriculture, Electronic outlook report from the economic research service.
Kunimitsu Y., Nakata S. and R. Toshima . 2005.A benefit incidence analysis on the far-reaching effects of paddy-field consolidation projects, Journal Paddy and Water Environment, Springer Berlin / Heidelberg, Vol: 3, pp: 127–134.
Saaty, T. L. 1980. The analytic hierarchy process. McGraw–Hill, New York.
Saaty, T. L. 1990. The analytic hierarchy process– planning, priority setting, resources allocation, RWS Publishers, USA.
Saaty, T. L. 1994. Highlights and Critical Points in the Theory and Application of the Analytic Hierarchy Process, European Journal of Operations Research, Vol: 72, pp: 426-447.
Scholl, A., L. R. Manthey Helm and M. Steiner . 2005. Solving multi-attribute design problems with analytic hierarchy process and conjoint analysis: an empirical comparison, European Journal of Operational Research, Vol: 164, pp: 760–777.
Srdevic, Z., B. Blagojevic and B. Srdevic. 2011. AHP based group decision making in ranking loan applicants for purchasing irrigation equipment: a case study, Bulgarian Journal of Agricultural Science, Vol: 17, No 4, pp: 531-543.
Srdjevic, B. 2005. Combining different prioritization methods in the analytic hierarchy process synthesi, Computers & Operations Research, Vol: 32, pp: 1897–1919.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار