TY - JOUR ID - 133758 TI - پیش بینی نوسانات سطح آب زیرزمینی در دشت جیرفت و ارتباط آن با الگوی توسعه کشت محصولات باغی JO - نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران JA - IWE LA - fa SN - 2251-7359 AU - عادلی ساردوئی, محسن AU - اسدی, علی AU - کلانتری, خلیل AU - براتی, علی اکبر AU - خسروی, حسن AD - گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران AD - گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 4 SP - 175 EP - 194 KW - آب زیرزمینی KW - دشت جیرفت KW - سناریو KW - کشاورزی KW - نیاز آبی DO - 10.22125/iwe.2021.133758 N2 - دشت جیرفت در چند سال اخیر به دلیل برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی دچار افت شدید سطح ایستابی گردیده است و با توجه به نقش استراتژیک این دشت در تامین اب مورد نیاز محصولات کشاورزی، برنامه ریزی جهت بهبود وضعیت منابع آب این دشت امری ضروری می­باشد. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات مدیریتی منابع آب زیرزمینی دشت جیرفت در گذشته (1398-1384) و آینده نزدیک (1410-1398) با استفاده از نرم­افزار GMS 10.4 و داده‌های هیدرولوژیکی، هیدروژئولوژیکی و نقشه­های توپوگرافی انجام شده است. همچنین به منظور بررسی تأثیرپذیری الگوی کشت محصولات از تغییرات منابع آبی، تغییرات الگوی توسعه کشت محصولات عمده باغی از منظر نیاز آبی‌شان در دشت جیرفت با استفاده از اطلاعات و آمار محصولات عمده باغی دشت جیرفت طی سه دهه گذشته مطالعه شد. نتایج نشان داد که در دوره پایه (1398-1384) سالانه به‌ طور متوسط آبخوان دارای افتی برابر 86/0 متر است که نشان دهنده بهره­برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی این دشت است. پیش بینی وضعیت آبخوان در دوره آتی تحت سناریوهای مختلف توسط مدل GMS 10.4 انجام گردید. همچنین نتایج بررسی روند توسعه محصولات عمده باغی دشت جیرفت نشان داد که علی‌رغم روند نزولی سطح منابع آب زیر زمینی طی سه دهه گذشته، سهم محصولات باغی با نیاز آبی بالا در الگوی کشت محصولات کشاورزی دشت افزایش داشته است و رفتار کشاورزان در راستای توسعه الگوی کشت محصولات کشاورزی تحت تأثیر عواملی به غیر از محدودیت منابع آبی بوده است. از اینرو پیشنهاد می‌گردد در دشت جیرفت سناریوهای کاهش برداشت از منابع آب زیر زمینی و همچنین توجه به الگوی کشت متناسب با منابع آبی در نقاط مختلف دشت در اولویت برنامه‌ریزان بخش کشاورزی قرار گیرد. UR - https://www.waterjournal.ir/article_133758.html L1 - https://www.waterjournal.ir/article_133758_3ada7bb8abdcdc92e5aa57414f1dbcc4.pdf ER -