TY - JOUR ID - 162629 TI - مدل‌سازی میزان رسوبات معلق در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل با استفاده از تحلیل مؤلفه‌های اصلی و رگرسیون چندگانه JO - نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران JA - IWE LA - fa SN - 2251-7359 AU - اسفندیاری, فریبا AU - مصطفی زاده, رئوف AU - نظافت تکله, بهروز AU - پاسبان, امیر حسام AD - دانشیار جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی AD - گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعیدانشگاه محقق اردبیلی AD - گروه جغرافیا دانشگاه محقق اردبیلی AD - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 2 SP - 143 EP - 162 KW - تعمیم منطقه‌ای KW - تولید رسوب KW - غلظت رسوب معلق KW - مدل‌سازی KW - منحنی‌ سنجه رسوب DO - 10.22125/iwe.2022.162629 N2 - هدف از مطالعه حاضر مدل‌سازی رسوبات معلق در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل با استفاده از تحلیل مؤلفه اصلی و رگرسیون چندگانه است. برای این منظور از اطلاعات 29 ایستگاه رسوب‌سنجی برای ایجاد مدل‌های برآورد رسوبات معلق استفاده شد. سپس مدل‌های توسعه‌یافته با اطلاعات شش ایستگاه رسوب‌سنجی دیگر اعتبارسنجی شد. تعداد 15 ویژگی مختلف فیزیوگرافی، اقلیمی، ژئومورفیک و زمین‌شناسی، به‌عنوان متغیرهای ورودی در مدل‌سازی برآورد رسوبات معلق استفاده شد. از روش تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی، برای انتخاب مهم‌ترین متغیرها، از روش رگرسیون چندگانه برای مدل‌سازی و از معیارهای درصد خطا و ضریب تبیین تعدیل شده برای ارزیابی مدل‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که چهار مؤلفه اول با مقدار 39/86 درصد از کل واریانس به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی برای انجام رگرسیون انتخاب شدند. در مؤلفه اول متغیرهای شامل طول آبراهه اصلی، بارش بیشینه، حداکثر ارتفاع، مساحت مؤثر بوده اند. طبق نتایج روش‌های رگرسیونی که در روش توام عامل‌های حداکثر ارتفاع و بارش بیشینه متغیرهای مؤثر هستند. در روش‌ گام به گام و روش پیش‌رو عامل محیط عامل مؤثر بر تولید رسوب است. در روش حذف پس رو عامل‌های حداقل ارتفاع (073/0)، حداکثر ارتفاع (001/0>)، مساحت (002/0)، محیط (053/0)، مجموع طول آبراهه اصلی (010/0)، بارش بیشینه (001/0>)، بارش متوسط (008/0)، سازندهای فرسایش‌پذیر (082/0)، بر اساس معنی‌داری به‌عنوان عامل‌های برتر برای معادله نهایی انتخاب شدند. متغیرهای تراکم زهکشی و درصد پوشش‌گیاهی از مدل‌سازی حذف شدند. نتایج حاضر ضمن معرفی عوامل تاثیرگذار بر میزان تولید رسوب در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل، می‌تواند برای برآورد رسوب به مناطق فاقد آمار تعمیم داده شود. UR - https://www.waterjournal.ir/article_162629.html L1 - https://www.waterjournal.ir/article_162629_539066beb016dbd18ac11c3ccc03a9d4.pdf ER -