ارزیابی کیفیت آب رودخانه هراز با استفاده از شاخص‌های بهداشتی، آلودگی، وزنی و حسابداری-اجتماعی (مطالعه موردی : بازه پنجاب تا بالادست سد هراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد دانشگاه علوم کشاورزی ساری

چکیده

رودخانه‌ها یکی از مهمترین منابع تأمین و انتقال آب در بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشند که این امر باعث شده است که بررسی کیفیت آب رودخانه‌ها برای مصارف مختلف، بهداشتی و اجتماعی بسیار حساس و مهم باشد. در پژوهش حاضر جهت بررسی کیفیت آب رودخانه مهم هراز در استان مازندران از شاخص کیفیت آب بنیاد ملی بهداشت، شاخص آلودگی، شاخص کیفیت وزنی حسابی آب و شاخص حسابداری-اجتماعی بهره برده شده است. این شاخص‌ها برای نمونه‌های مختلف از 7 ایستگاه در طی رودخانه هراز در بازه پنجاب تا بالادست سد هراز و در بازه زمانی فصلی در سال 1400 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل نشان داده است که میانگین فصلی شاخص NSFWQI (9/47 تا 6/52) نشان از شرایط کیفی متوسط تا بد، RPI (88/3 تا 00/6) کیفیت آلودگی متوسط تا زیاد، WAWQI (40/44 تا 15/52) کیفیت خوب تا بد و شاخص DINIUS (26/49 تا 59/53) نیاز به تصفیه آب را جهت مصارف عمومی و صنعتی مورد تاکید قرار داده است. نتایج نشان داده است که در بررسی مکانی تغییرات آلودگی رودخانه هراز از ایستگاه‌ بالادست به طرف پایین‌دست ازکیفیت آب به نحو چشم‌گیری کاسته می‌شود. دلیل آن تخلیه زباله و فاضلاب‌های رستوران‌های اطراف رودخانه، روستاهای بالادست، زه‌آبهای کشاورزی، فضولات حیوانی، وجود معادن و کارگاه‌های برداشت شن و ماسه نام برد. در نتیجه جهت مدیریت اصولی آب رودخانه هراز باید تمهیداتی اندیشیده شود و برنامه پایش کیفی آب در آن استمرار یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Water Quality of HAEAZ River by Using the Sanitation, Pollution, weight and Social Accounting Water Quality index (Case study: Panjab to upstream of Haraz dam)

نویسندگان [English]

  • shamim larijani 1
  • ataollah kavian 3
  • ali naghi ziaei 1
1 ferdowsi university of Mashhad
2
3 sari university
چکیده [English]

Rivers are one of the most important sources of water supply and transmission in many countries of the world, which has made the study of river water quality for various health and social uses very sensitive and important. In the present study, in order to study the water quality of Haraz River in Mazandaran province, the water quality index of the National Health Foundation, pollution index, weight quality index and social accounting index have been used. These indicators were evaluated for different samples from 7 stations along the Haraz River in the Panjab to upstream of the Haraz Dam and in the seasonal period in 2021. The results of the analysis show that the seasonal average of NSFWQI index (47.9 to 52.6) indicates moderate to poor quality conditions, RPI (3.88 to 6.00), medium to high pollution quality, WAWQI (44.40 to 52.15) good to bad quality and DINIUS index (49.26 to 53.59) has emphasized the need for water purification for public and industrial use. The results show that in spatial study of pollution changes in Haraz River from upstream to downstream, water quality is significantly reduced. The reason was the dumping of garbage and sewage in restaurants around the river, upstream villages, agricultural drains, animal waste, the existence of mines and sand extraction workshops. As a result, in order to properly manage the water of Haraz River, measures should be considered and the water quality monitoring program should be continued.

کلیدواژه‌ها [English]

  • haraz
  • water
  • quality

مراجع

ابراهیم‌پور، ص. و محمدزاده، ح.، 1392. ارزیابی و پهنه‌بندی کیفیت آب دریاچه زریوار با استفاده از شاخصهای کیفیت NSFWQI، OWQI و CWQI.  مجله پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 1، شماره 2، ص 137-142.
امین پورشیانی، س. محمدی، م. خالدیان، م. میرروشندل، الف. 1395. ارزیابی کیفیت آب رودخانه گاز رودبار با استفاده از شاخص کیفی NSFWQI و شاخص آلودگی Liou. اکو بیولوژی تالاب (تالاب). دوره  8، شماره  27، ص 65 - 77.
شکوهی، ع. مدبری، ه. 1397. ارزیابی و مقایسه حساسیت مدل‌های NSFWQI و IRWQISC نسبت به پارامترهای کیفیت آب. تحقیقات منابع آب ایران. 14(5)، ص 118-132.
علیزاده، م. میرزایی، ر. کیا، ح. 1396. بررسی روند مکانی شاخص‌های کیفی آب در حوضه رودخانه‌های کن و کرج. مهندسی بهداشت محیط. دوره  4، شماره  3، ص 243-256 .
مفتاح هلقی، م.، 1390. پهنه‌بندی کیفی آب با استفاده از شاخص‌های متفاوت کیفی مطالعه موردی: رودخانه اترک. مجله پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک. دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، جلد 98، شماره 7، ص 210-220.
Berry L., Steffy Y. and Shank K. (2020). Development of a water quality index (WQI) for the Susquehanna River basin.S.R.B.C., New York. U.S.A.
Brown RM, McLelland NJ, Deininger RA, Tozer RG. 1970. A water quality index do we dare? Water and Sewage Works. 339-343.
Chen K., Jang S. and Chou Y. (2019). Assessment of spatiotemporal variations in river water quality for sustainable environmental and recreational management in the highly urbanized Danshui River basin. Environ Monit Assess 25;191(2):100.
Dinius, S. H. 1972. Social Accounting System for Evaluating Water Resources. Water research. 8(5): 1159-1177.
Effendi, H. and Wardiatno, R. Y., 2015. Water Quality Status of Ciambulawung River, Banten Province, Based on Pollution Index and NSF-WQI. Procedia Environmental Sciences, 24: 228-237.
Khalili R., Parvinnia M. and Motaghi H. (2020). Evaluation of Bashar River water quality using CCME water quality index.J. Environ. Sci. Studies, 5(3), 2807–2814.
Rosli, N. A., Zawawi, M. H. and Bustami, R. A., 2012. Salak River Water Quality Identification and Classification According to Physico-Chemical Characteristics. Procedia Engineering, 50: 69-77.
Sohrabi N, Alizade A, Hasoonizade H, Hosseinzade S. 2015. Qualitative zoning of the Surgical River based on the NSFWQI index and using the GIS. Journal of Wetland Ecobiology 22:31-40.
Song X, Zhang J, Zhan C, Xuan Y, Ye M, Xu C. 2015. Global sensitivity analysis in hydrological modeling: Review of concepts, methods, theoretical framework, and applications. Journal of hydrology. 523:739-757.
Tien C. J., Wang Z. X. and Chen C. S. (2020). Microplastics in water, sediment and fish from the Fengshan River system: relationship to aquatic factors and accumulation of polycyclic aromatic hydrocarbons by fish. J. Environ. Pollut., 265(B), 114962.
Tokatli C. (2019). Drinking water quality assessment of Ergene River basin (Turkey) by water quality index: essential and toxic elements. J. Sains Malaysiana, 48(10), 2071–2081.
Vaheedunnisha, S. and Sandeep, K., 2013. Water Quality Assessment of RoopSagar Pond of Satna Using NSF-WQI. International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 2(5): 1386-1388.
Wang J., Sui Q., Lyu S., Huang Y., Huang S., Wang B. and Hou S. (2020). Source apportionment of phenolic compounds based on a simultaneous monitoring of surface water and emission sources: a case study in a typical region adjacent to Taihu Lake watershed. J. Sci. Total Environ., 722, 137946.
Xiao J., Wang L., Deng L. and Jin Z. (2019). Characteristics, sources, water quality and health risk assessment of trace elements in river water and well water in the Chinese loess plateau. J. Sci. Total Environ., 650, 2004–2012.
Zooalnoon M. O. and Musa A. (2019). Evaluation of produced water quality by using water quality indices in Heglig Area, Sudan. J. Water Supply: Res. Technol. AQUA., 68(7) , 607–615.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار