ارزیابی فنی سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک(Komet 162) در اراضی توسعه کشت آبی دشت ارسباران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

روش‌های نوین آبیاری در صورت دست‌یابی به عملکرد مطلوب می‌توانند برای به حداکثر رساندن راندمان آبیاری و بهره‌وری آب کمک شایانی نمایند. هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک (Komet 162) اجرا شده درمنطقه عشایری دشت ارسباران در شمال‌شرق استان آذربایجان‌شرقی است. برای این منظور پنج سیستم آبیاری بارانی از پنج ایستگاه پمپاژ مختلف به طور کاملاً تصادفی انتخاب شد. مقادیر متوسط معیارهای ضریب یکنواختی کرستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد ربع پایین (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد ربع پایین (AELQ) برای بلوک‌های آزمایشی به‌ترتیب برابر 86/68، 89/52، 93/47 و 73/47 درصد و برای کل سامانه-ها به‌ترتیب برابر 10/67، 84/50، 09/45 و 90/44 درصد به‌دست آمد. مقادیر متوسط تلفات تبخیر و باد (WDEL)، تلفات نفوذ عمقی (DP)، کفایت آبیاری (ADirr) و یکنواختی توزیع نصف پایین نیز به‌ترتیب برابر 28/9، 45/29، 13/78 و 94/68 درصد محاسبه شد. ملاحظه شدکلیه سیستم‌ها دارای مقادیر ارزیابی کمتر از مقادیر توصیه شده بوده و نفوذ عمقی بالا و کم آبیاری در سطح وسیعی از مزارع وجود دارد. عدم تامین فشارکافی در ایستگاه پمپاژ و تغییرات غیر مجاز فشار، عدم آب‌بندی شیرها و شیرخودکارها، استفاده هم‌زمان از آبپاش بیشتر مخصوصا روی یک لترال، عدم رعایت دور و ساعت آبیاری و مشکل مدیریتی از قبیل قیمت پایین آب و عدم آموزش مناسب کشاورزانی که زندگی عشایری داشته‌اند، دلایل مهم شاخص‌های پایین بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Technical Evaluation of Classic Stationary Sprinkler Irrigation Systems with Travelling Sprinklers) Komet 162( in Arasbaran Plain of Development Lands for Irrigation

نویسندگان [English]

  • Fariborz Ahmadzadeh Kaleybar 1
  • Mahdi Emamifar 2
1 Department of Water Science and Engineering, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Ms. C. Student, Department of Water Sciences and Engineering, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

New irrigation methods can help to maximize irrigation efficiency and water productivity if the desired performance is achieved. The purpose of this study is to evaluate the performance of classic stationary sprinkler irrigation systems with travelling sprinklers) Komet 162(, implemented in the nomadic area of Arasbaran plain in the northeast of East Azerbaijan province in Iran. For this purpose, five sprinkler irrigation systems from five different pumping stations were selected completely randomly. Mean values of Christiansen uniformity coefficient (CU), distribution uniformity (DU), low quadrant potential application efficiency (PELQ) and real low quadrant application efficiency (AELQ) for experimental blocks were 68.86, 52.89, 47.93 and 47.73 percent, respectively and for all systems were equal to 67.10, 50.84, 45.09 and 44.90 percent, respectively. Mean values of evaporation and wind losses (WDEL), deep penetration losses (DP), irrigation adequacy (ADirr) and uniformity of low half distribution were also calculated as 9.28, 29.45, 78.13 and 68.94 percent, respectively. It was observed that all systems have evaluation values less than the recommended values and there is high deep penetration and deficit irrigation in a large area of farms. Insufficient supply of pressure through the pumping station and unauthorized pressure changes, lack of sealing of valves and automatic valves, simultaneous use of more sprinklers, especially on a lateral, nonconformity of irrigation period and hours and management problems such as low water prices and lack of Proper education of farmers who had a nomadic life in the past, were important reasons for the low indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arasbaran
  • Evaporation losses
  • Application efficiency
  • Irrigation adequacy
  • Uniformity of distribution

مراجع

اوجاقلو، ح. بیگدلی، ز. و شیردلی، ع. 1396. بررسی اثر سرعت باد بر عملکرد فنی سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در استان زنجان. فصلنامه مهندسی آبیاری و آب. سال هفتم، شماره بیست و هشتم، ص 107-97.
بختیاری، س. محسنی­موحد، س. ا. مقدسی، م. و داود­مقامی، د. 1399. ارزیابی عملکرد سامانه های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در استان مرکزی. مجله پژوهش آب ایران. جلد چهاردهم، شماره 1، پیاپی 36، ص18-9.
 برادران هزاوه، ف. 1384. ارزیابی فنی سیستم­های آبیاری تحت فشار اجرا شده در شهرستان اراک. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز.
بهرامی، م. خواجه­ای، ف. دیندارلو، ع. و اسلامیان، س. 1396. ارزیابی فنی سامانه­های آبیاری بارانی اجرا شده در برخی از دشت­های استان فارس. نشریه پژوهش های حفاظت آب و خاک. جلد 24، شماره 1، ص 32-21.
رئوف ، م. حسینی، ی. و نظری گیگلو، ف. 1397. ارزیابی سیستم کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک و مدل سازی تلفات تبخیر و باد­بردگی در آبپاش مدل ADF25 در منطقه مغان. نشریه حفاظت منابع آب و خاک. سال هفتم، شماره چهارم، ص 134-117.
سالمی، ح. رضوانی، س.م. قدمی فیروزآبادی، ع. و ابراهیمی پاک، ن.ع. 1399. بررسی و ارزیابی سیستم­های آبیاری بارانی (کلاسیک ثابت و آبفشان غلتان) در برخی مزارع استان اصفهان و همدان. نشریه مهندسی آبیاری و آب ایران. سال دهم، شماره سی و نهم، ص 288-277.
کاظمی، س. برومند نسب، س. و ایزدپناه، ز. 1398. ارزیابی فنی سیستم­های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک (VYR155، AMBOO) در شهرستان اقلید-فارس. نشریه علوم و مهندسی آبیاری. جلد 42 شماره 1، ص 192-186.
مجد سلیمی، ک. صلواتیان، س.ب. و امیری، ا. 1394. ارزیابی فنی سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک اجرا شده در باغ­های چای استان گیلان. نشریه آب و خاک. جلد 29، شماره 2، ص 349-336.
 مریدنژاد، ع.، لیاقت، ع. و نظری، ب. 1394. تحلیل نتایج مطالعات ارزیابی تغییر سیستم آبیاری سطحی به آبیاری تحت فشار در شبکه­های فرعی آبیاری اراضی 550 هزار هکتاری موسسه جهاد نصر در استان خوزستان. اولین همایش ملی بررسی ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی طرح احیاء 550 هزار هکتاری اراضی خوزستان و ایلام.
مولایی، ز. معروف­پور، ع. و ملکی، ع. 1395. بررسی و ارزیابی فنی برخی سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت دشت کوهدشت. مجله پژوهش آب ایران جلد 10، شماره 2، پیاپی 21، ص 132-125.
Abshiro F.K.and P. Singh. 2018. Performance Evaluation of Infield Sprinkler Irrigation System under Existing Condition in Beles Sugar Development Project, Ethiopia. Irrigation & Drainage Systems Engineering, 7(2): 1-6. doi: 10.4172/2168-9768.1000213
Ahaneku, I. E. 2010. Performance evaluation of portable sprinkler irrigation system in Ilorin, Nigeria. Indian Journal of Science and Technology, 3(8): 853-857.
Bavi, A., Kashkuli, H.A., Broomand, S., Naseri, A. and Albaji, M. 2009. Evaporation losses from sprinkler irrigation systems under various operating conditions. Journal of Applied Sciences, 9(3): 597-600.
Dechmi, F., Playan, E., Faci, J.M., Tejero, M. and Bercero, A. 2003c. Analysis of an irrigation district in northeastern Spain, II. Irrigation evaluation, simulation and scheduling. Agri. Water Management, 61: 93–109.
Lemeister, C., L. Pochop, G. Kerr, Sh.S. Wulff and J.Drew. 2007. Evaluating the “Catch-Can” test for measuring lawn sprinkler application rates. Journal of the American Water Resources Association, (43)4: 938–946.
Maroufpoor, S., E. Maroufpoor and M. Khaledi. 2019. Effect of farmers’ management on movable sprinkler solid-set systems. Agricultural Water Management, 223, 105691.
Merriam, J.L. and J. Keller. 1978. Farm irrigation system evaluation: A guide for management. Dept of Agric. and Irrigation. Eng. Utah State Univ. Logan, Utah States. 285P.
Montazar, A. and M. Moridnejad. 2008. Influence of wind and bed slope on water and soil moisture distribution in solid-set sprinkler systems. Irrigation and Drainage, 57: 175–185.
Mushtaq, Sh. and T.N. Maraseni. 2011. Technological change in the Australian irrigation industry: implications for future resource management and policy development. Australian government, national water commission, Waterlines Report Series No 53.
Ngasoh, F.G., C.C. Anyadike, C.C. Mbajiorgu and M.N. Usman. 2018. Performance evaluation of sprinkler irrigation system at Mambilla Beverage limited, Kakara-Gembu, Taraba state-Nigeria.Nigerian Journal of Technology. 37(1): 268-274.
Playan, E., R. Salvador, J.M. Faci, N. Zapata, A. Martinez-Cob and I. Sanchez. 2005. Day and night wind drift and evaporation losses in sprinkler solid-sets and moving laterals. Journal of Agricultural Water Management. 76: 139-159.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار