تدوین راهبردهای توسعه همکاری‌های آبی ایران و افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

آب به‌عنوان یک منبع راهبردی، منشأ حیات هر جامعه است و کمبود آن بر تمام جنبه‌های زندگی انسان تأثیرگذار است. در حوضه‌های آبی مشترک، کشورها بنا بر تفکر و دیدگاه خود، سرشت متفاوتی را در تسخیر و بهره‌برداری از منابع آب داشته، ازاین‌رو، در حوضه‌های آبریز مشترک، آب می‌تواند هم عامل مناقشه و هم عامل همکاری میان کشورها باشد. تا کنون، مطالعات زیاد و مختلفی برای بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد همکاری در بهره‌برداری از منابع آبی مشترک صورت‌گرفته، اما به علت نگاه تک‌بعدی به موضوع همکاری، نتیجه مطالعات تأثیرگذار نبوده و مناقشات طبق روال قبلی همچنان باقی است. همکاری، مشارکت، اتحاد، صلح و یا مناقشه، تنش، درگیری و بالأخره جنگ، ریشه‌ها و ابعاد گوناگونی دارند. ازاین‌رو این تحقیق به هدف شناسایی و سنجش مهم‌ترین عوامل توسعه همکاری آبی ایران و افغانستان با استفاده از تکنیک تئوری خاکستری، به اولویت‌بندی این پژوهش در حوضه آبی هیرمند پرداخته است. همچنین برای تحقق این هدف، کارشناسان و خبرگان به دودسته (خبرگان ایرانی و خبرگان افغانستانی) تقسیم‌بندی گردیدند که از طریق تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت جداگانه از هر دسته، مدل‌سازی انجام و نتایج تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر آن‌است که از دید خبرگان ایرانی و افغانستانی، معیار الزامات اقتصادی در اولویت اول و معیار الزامات ثبات منطقه‌ای و سیاسی در اولویت دوم قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Developing Strategies for the Development of Water Cooperation between Iran and Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Zialhagh Ziyaie 1
  • Ali Sardar Shahraki 2
  • Mahdi Safdari 3
1 Master of Agricultural Economics, University of Sistan and Baluchestan
2 Department of Agricultural Economics, University of Sistan and Baluchestan.
3 Associate Professor of Agricultural Economics, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

As a strategic resource, water is the source of life for every society and its lack affects all aspects of human life. In common water basins, countries have different natures in capturing and exploiting water resources according to their thinking and views, therefore, in common water basins, water can be both a factor of conflict and a factor of cooperation between countries. Until now, many and various studies have been conducted to investigate the factors affecting cooperation in the exploitation of shared water resources, but due to the one-dimensional view of the issue of cooperation, the results of the studies have not been effective and conflicts remain as before. Cooperation, partnership, unity, peace or conflict, tension, conflict and finally war have different roots and dimensions. Therefore, this research aims to identify and measure the most important factors for the development of Iran-Afghanistan water cooperation by using the gray theory technique to prioritize this research in the Hirmand water basin. Also, in order to achieve this goal, experts were divided into two groups (Iranian experts and Afghan experts) and by completing the questionnaire, modeling was done separately from each category and the results were analyzed and the results obtained show that, from the eyes of Iranian and Afghan experts, the criteria of the requirements Economic in the first priority, regional and political stability requirements in the second priority, according to Iranian experts,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Formulation
  • Development of Water Cooperation
  • Water Resources
  • Iran
  • Afghanistan

مراجع

پیتلن، دکتر فرزاد، (1396)، اختلافات آبی در آسیای مرکزی: ماهیت، مبانی و مدل‌های همکاری و حل‌وفصل، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال سیزدهم، شماره سی و هشتم، بهار 1396.
تاتار، مریم، پاپزن، عبدالحمید، احمدوند، مصطفی، (1397)، مدیریت تضاد آب کشاورزی در حوزه آبخیز گاوشان: راهکارهای مبتنی بر راهبرد همکاری، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد: 14.
رمضان طهماسبی ، رضا رجبی ثانی، (1385)، بهره‌برداری از منابع آب در بیابان، انتشارات مؤسسه آموزش عالی علمی - کاربردی جهاد کشاورزی،.گروه منابع طبیعی، تهران.
روغنی، بردبار، فرشته پور، محمد، علیایی، محمدعلی، (1399)، هیدروپلیتیک آبخوان‌های فرامرزی: به‌سوی همکاری‌های کاربردی، فصلنامه ژئوپلیتیک - سال شانزدهم، شماره دوم. تابستان 1399. Scopus.
عراقچی، سید عباس، (1393)، دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری، فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، شماره 4، زمستان 1393 صص 119-91.
فهیم، نجیب آقا، (1395)، آب، صلح و امنیت برای همه، هیدرور پلتیک افغانستان عاملی بالقوه برای صلح پروری، چاپ: نشاط گرافیک، کابل – افغانستان.
فهیم، نجیب، (1392)، آب عرصه تقابل منافع افغانستان با همسایگان، کابل، انتشارات عازم.
قندهاری، احمد، علوی‌مقدم، سید محمدرضا، عمرانیان خراسانی، حمید، (1395)، پیش‌بینی لزوم همکاری میان کشورهای حوضه هریرود بر اساس نظریه بازی، روش ارزش شاپلی، نشریه آب و توسعه پایدار، سال سوم، شماره 1، شهریور 1395.
نسترنی عموقین، سعید، پرورش ریزی، عاطفه، میان آبادی، حجت، (1399)، مناقشه و همکاری، دوروی سکه در آب‌های فرامرزی، اولین همایش ملی آب، فرهنگ و پژوهش‌های علوم‌انسانی.
وزارت نیرو، گزارش‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب، 1393.
هوتکی، مریم، (1396)، آب، مدیریت و مشارکت، نگاهی فشرده به دشواری‌ها و راهکارهای منابع آبی در افغانستان، انتشارات عازم و پرنیان، چاپ اول، 1396.
Asit K. Biswas.2011. Cooperation or conflict in transboundary water management: case study of South Asia’ Hydrological Sciences Journal – Journal des Sciences Hydrologiques.
Barua A. 2018. Water Diplomacy as an approach to regional cooperation in South Asia: A case from the Brahmaputra Basin’ Journal of Hydrology.
Beatrice Mosello. 2015. Water in Central Asia: A Prospect of Conflict or Cooperation? Journal of Public and International Affairs.
Bellie Sivakumar.2011. Water crisis: From conflict to cooperation—an overview’ Hydrological Sciences Journal – Journal des Sciences Hydrologiques.
Bouwer, H., Integrated water management: Emerging issues and challenges, Journal of agricultural water management, Vol. 45, No. 1, 217-228, and 2000.
Dang, Y., Liu, S., and Mi., C. (2006) Multi-attribute grey incidence decision model for interval number. Kybernetes 35, 1265-1272.
Deng. J. L, The introduction of grey system, The Journal of Grey System, 1 (1) (1989) 1-24 Document to the FAO/Netherlands Conference on Water for Food and Ecosystems. Ministry of Dominic Mazvimavi, Zvikomborero Hoko, Lewis Jonker, Innocent Nhapi, Aidan Senzanje. (2008). Integrated Water Resources Management (IWRM) From Concept to Practice, Physics and Chemistry of the Earth.vol 33: Issues 8–13, 609–613 H.H.G. Savenije, P. Van de
Inga WINKLER.2015 conflict and cooperation over water – the role of the EU in ensuring the realization of human rights’ DIRECTORATE – GENERAL FOR EXTERNAL POLICIES – POLICY DEPARTMENT.
Jacob D. Petersen-Perlman and Aaron T. Wolf. 2015. getting to the first hanshake: enhancing security by initiating cooperation in transboundary river basins’ journal of the american water resources association.
Jacob D. Petersen-Perlman, Jennifer C. Veilleux & Aaron T. Wolf .2017. International water conflict and cooperation: challenges and opportunities’ water international journal.
Kittikhoun and Staubli.2018. Water diplomacy and conflict management in the Mekong: from rivalries to cooperation’ Journal of Hydrology.
Li, Y.P., Huang, G.H., Nie, S.L., 2006. An Interval-parameter Multi-stage Stochastic Programming Model for Water Resources Management under Uncertainty. Advances in Water Resources. 29. 776–789. 12
Li, Y.P., Huang, G.H., Zhou, H.D., 2009. A Multistage Fuzzy- Stochastic Programming Model for Supporting Water-Resources Allocation and Management. Environmental Modeling and Software. 24. 786-797.
Lin, Y.H. & Lee, P.C., & Chang, T.P., & Ting, H.I (2008). Multi-attribute group decision making model under the condition of uncertain information. Automation in Construction, 17 (6): 792-797.
Liu, S. F, Lin, Yi, Gray Information Theory and Practical Applications, Springer-Verlag London Limited, 2006.
Mikkel Funder’ Carol Mweemba’ Imasiku Nyambe’ Barbara van Koppen’ Helle Munk Ravnborg.2010. Undressing local water conflict and cooperation: The case of Nwmmwala District, Zambia’ journal: Elsevier.
Moore, R.E., (1966) I evaluation, Environmental interval Analysis, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Sardar Shahraki A., Shahraki, J., Hashemi Monfared, S.A. (2019). An integrated water resources management considering agricultural demands and the assessment of different scenarios in Hirmand Catchment, Iran, Water Resources, 46: 308-317.
Sardar Shahraki A., Shahraki, J., Hashemi Monfared, S.A. (2018). Application of fuzzy technique for order-preference by similarity to ideal solution (ftopsis) to prioritize water resource development economic scenarios in Pishin catchment, International Journal of Business and Development Studies, 10(1): 77-94.
Sardar Shahraki, A., Aliahmadi, N., Safdari, M. (2018). A new approach to evaluate the economic efficiency and productivity of agriculture sector: The application of Window Data Envelopment Analysis (WDEA), Environmental Energy and Economic Research. 2(3): 145-160.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار