تهیه نقشه قابلیت آبیاری اراضی کشاورزی آبهای زیرزمینی دشت مهران در محیط GIS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام. ایلام، بلوار پژوهش، دانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی

2 شرکت آب و فاضلاب ایلام

چکیده

دشت مهران با وسعت حدود300 کیلومتر مربع یکی از وسیع­ترین دشتهای استان ایلام می باشد. در این دشت به لحاظ وجود اراضی کشاورزی فراوان، حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق رواج چشمگیری دارد و لذا مطالعه آبهای زیرزمینی که به عنوان اصلی ترین منبع آب در کل دشت محسوب می شود، ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، جهت بررسی آبهای زیرزمینی دشت، ابتدا داده های کمّی و کیفی چاه های بهره برداری و پیزومتر تهیه گردید و سپس با بررسی وضعیت فیزیکی آبخوان، نقشه های تراز و عمق و جهت جریان آب زیرزمینی تهیه گردید. سپس برای آگاهی از وضعیت کیفی آب زیرزمینی جهت استفاده در کشاورزی، نقشه هدایت الکتریکی (EC) بر اساس لایه­ اطلاعاتی چاه‌های منطقه مورد مطالعه تهیه شد. در نهایت، آب زیرزمینی از نظر مصرف کشاورزی بر اساس نمودار ویلکاکس طبقه بندی گردید. سپس بر اساس این نمودار و نقشه های هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم، نقشه قابلیت آبیاری در اراضی کشاورزی آبهای زیرزمینی دشت مهران در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید. نتایج نشان می دهد که کیفیت آب زیرزمینی دشت مهران فقط در بخش کوچکی از نواحی غربی دشت برای کشاورزی نامناسب بوده و در سایر مناطق کیفیت آب برای کشاورزی مساعد و مناسب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capability of Mehran plain's groundwater for irrigation of agriculture lands in GIS environment

نویسندگان [English]

  • Haji Karimi 1
  • Fatoallah Naderi
  • Zolfaghar Mehdizadeh 2
1
2
چکیده [English]

Mehran plain, having about 300 km2 area, is one of the widest plains of IlamProvince. Because of extensive agriculture lands, numerous shallow and deep wells are drilled in the plain, therefore, study of the groundwater as the main water resource of the area is very important. In order to study the groundwater, at first quantitative and qualitative data of wells and piezometers was collected and by inspecting the physical condition of the aquifer, the maps of potential, depth and flow direction were prepared. Based on information layer of wells, the electrical conductivity (EC) map of the area was prepared to get information about the water quality for agriculture uses. Finally, groundwater was classified for agriculture uses based on Wilcox diagram. Then, using the diagram and also EC map and sodium adsorption ratio (SAR), the capability of groundwater for irrigation was prepared in the geographical information system (GIS). Results showed that the quality of groundwater for agriculture uses is suitable in most parts of the plain and only a small area in the western area of the plain is unsuitable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ground water
  • Irrigation Capability
  • Mehran Pain
  • GIS
  • Wilcox Diagram
  1. باقری زاده، س.؛ ن. کلانتری و م. ح. رحیمی. 1388. بررسی نوسانات سطح ایستابی دشت بهبهان با نگاهی به خشکسالی اخیر، دومین همایش ملی خشکسالی و راهکارهای مدیریتی آن، اصفهان.
  2. زهتابیان، غ. ر.؛ ع. رفیعی امام؛ س. ک. علوی پناه و م. جعفری. 1383. بررسی آب زیرزمینی دشت ورامین جهت استفاده از آبیاری اراضی کشاورزی، پژوهش های جغرافیایی، شماره 48، صص 102-91.
  3. کاظمی، م. 1385. شبیه سازی جریان آب زیرزمینی و اثرات زیست محیطی ناشی از پمپاز آب زیرزمینی در دشت رفسنجان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
  4. علیمرادی، ص. 1388. بررسی اثرات خشکسالی 87-86 بر منابع آب استان ایلام و راهکارهای پیشنهادی جهت کاهش اثرات خشکسالی، دومین همایش ملی خشکسالی و راهکارهای مدیریتی آن، اصفهان.
  5. غفاری، غ. 1385. استراتژی مقابله با خشکسالی در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، دومین همایش بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه طبیعی.
  6. میرزایی، س.؛ م. چیت سازان و ر. چینی پرداز. 1386. تأثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت شهرکرد، همایش خشکسالی و راهکارهای مقابله با آن، شهرکرد.