بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی بر پتانسیل عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ (Cartahamus tinctorius L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زراعت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

در این مطالعه اثر کودهای زیستی بر پتانسیل عملکرد و خصوصیات زراعی ارقام گلرنگ، تحت رژیم­های آبیاری مختلف، ارزیابی گردید. طرح آزمایشی به­صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در کرمان اجرا شد. دور آبیاری در سه سطح شامل 5 روز، 10 روز و 15 روز به­عنوان فاکتور اصلی اعمال شد و کودهای زیستی در دو سطح شاهد و باکتری­های Azotobacter sp؛ و Azosprillum sp. +کود فسفاته بارور 2 و همچنین سه رقم گلدشت، لاین Mex. 22-191 و سینا به­صورت فاکتوریل در کرت­های فرعی قرار گرفتند و صفات مختلف زراعی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد رژیم­های آبیاری تأثیر معنی­داری بر همه صفات به­جز شاخص برداشت داشت، تأخیر در آبیاری از پنج روز به 15 روز عملکرد دانه را به­اندازه 33% کاهش داد، همچنین کاربرد کودهای زیستی تأثیر معنی‌داری بر همه صفات به­جز تعداد دانه در طبق و شاخص برداشت داشت. دربین ارقام در تمام صفات اندازه­گیری شده به­جز شاخص برداشت تفاوت معنی­داری وجود داشت که بیانگر تنوع بالا در بین آن­هاست، در حالی­که اثر متقابل آبیاری در رقم معنی­دار نگردید که بیانگر پاسخ یکسان ارقام به رژیم­های آبیاری مختلف است. اثر متقابل آبیاری×کود×رقم تنها برای تعداد طبق در بوته و وزن هزاردانه و اثر متقابل کود×رقم برای عملکرد بیولوژیک و دانه معنی­دار گردید. با کاربرد کود عملکرد ارقام نیز در مقایسه با شاهد، افزایش یافت. براساس نتایج به­دست آمده بیشترین میانگین عملکرد دانه از لاین Mex. 22-191 در شرایط کاربرد کودهای زیستی حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of bio-fertilizers application effects on yield potential and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars under different irrigation regimes

نویسندگان [English]

  • Fahime Daneshvar 1
  • Gholamreza Khajoei-Nejad 2
1 Post Graduated Student in Agronomy and Member of Young Researcher Society, Shahid Bahonar University of Kerman.
2 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

In this study, effects of bio-fertilizers on yield potential and agronomic characters of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars under different irrigation regimes were evaluated. Experimental design was RCBD with split plot factorial arrangement and 3 replication that was done on growing season of 2010-2011 at Kerman, (Iran). Different irrigation intervals included 5 days, 10 days and 15 days was applied in main plot and two levels of bio-fertilizers control and Azotobacter sp.andAzosprillum sp.+ phosphate bio-fertilizer as well as three cultivars (Goldasht, Sina and Mex. 22-191 line) were placed as sub plot with factorial arrangement and different agronomic traits were measured. Results showed that all of the traits significantly affected by irrigation regimes except harvest index. Delay in irrigation from 5 to 15 days reduced 33.11% of the seed yield, also all traits except number of seed per head and harvest index significantly affected by application of bio-fertilizers. There were significant differences in all of the measured traits except harvest index among the cultivars that represented variation among them while Irrigation×cultivar intraction was no significant that represented same responses of cultivars to different irrigation regimes. Irrigation×fertilizer×cultivar interaction effects were significant for number of head per plant and 1000-seed weight and the interaction effect of fertilizer×cultivar was significant for biological and seed yield. Biological and seed yield increased with application of bio-fertilizers compared to the control. According to the obtained results the highest seed yield was obtained from Mex. 22-191 line, in application of bio-fertilizer conditions

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Azosprillum
  • Azotobacter
  • Drought stress
  • Safflower

مراجع

 
اردکانی، م.ر.، د. مظاهری ، ف. مجد و ق. نورمحمدی. 1379 . بررسی کارآیی مایکوریزا و استرپتومایسس در سطوح مختلف فسفر و تاثیر کاربرد آنها بر عملکرد و برخی صفات گندم. مجله علوم زراعی ایران. سال دوم، شماره دوم، ص  28-17.
امیدی، ا.ح. 1388. اثر تنش خشکی در مراحل رشدی مختلف بر عملکرد دانه و برخی ویژگی های زراعی وفیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره. مجله به زراعی نهال و بذر. جلد 2-25، شماره 1، ص 31-15.
بحرانی، ع.، م. حسینی، س. معمار و ز. طهماسبی سروستانی. 1386. بررسی تأثیر باکتری های آزوسپیریلوم و ازتوباکتر همراه با مصرف ریزمغذی­ها به­صورت محلول پاشی و کاربرد در خاک بر خصوصیات کمی و کیفی 5 رقم گندم بعد از کشت ذرت در استان فارس. مجله علوم کشاورزی ایران، شماره 38، ص 376-367.  
خواجه پور، م. 1386. گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.
راشد محصل، م. ح. و م. کافی. 1371. تولید بذر در محصولات زراعی. انتشارات جهاد کشاورزی مشهد.
سرمدنیا، غ. ١٣٧٢ . اهمیت تنش­های محیطی در زراعت . مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.  18-15 شهریور. صفحه ١٧٢.
سعیدنژاد، ا.ح.، ح. ر. خزاعی و پ. رضوانی مقدم، 1391. مطالعه اثر کاربرد مواد آلی، کودهای بیولوژیک و کود شیمیایی بر برخی خصوصیات  مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor). نشریه پژوهش­های زراعی ایران. جلد 10، شماره 3، ص510-503.
کوچکی، ع.، نخ فروش و ح. ظریف کتابی. 1376. کشاورزی ارگانیک. انتشارات دانشگاه فردوسی.
محسن نیا،  ا. و ج. جلیلیان. 1391. اثر تنش خشکی و منابع کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.). نشریه بوم شناسی کشاورزی. جلد 4، شماره 3، ص 245-235.
میرزاخانی، م.، م.ر. اردکانی، ا. آینه بند، ا.ح. شیرانی راد و ف. رجالی. 1387. اثر تلقیح ازتوباکتر و میکوریزا در سطوح نیتروزن و فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گلرنگ بهاره. خلاصه مقالات دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. 30-28 مرداد. ص 413. 
11. Abel, G.H. 1976. Effects of irrigation regimes, planting date, nitrogen levels, and spacing on safflower cultivar. Agronomy Jurnal.68:448-457.
12. Behdani, M.A. and B.E. Mousavifar. 2011. Effect of insufficient irrigation on plant dry mater and remobilization in three spring safflower genotypes (Carthamus tinctorius L.). Agroecology. 3(3): 277-289. (In Persian with English Summary).
13. Carter, P., C. Sheaffer and W. Voorhees. 1982. Root growth,her bag yield and plant water status of alfaalfa cultivars.crop sciences,22: 425-427.
14. Chanbdracar, B.L., N. Sechar, S.S. Tuteja, R.S. Tripathi. 1994. Effect of irrigation and nitrogen of growth and yield of summer sesame (Sesamum indicum) Indean. J. Agron. 39: 701-702.   
15. Chen, J. 2006. The combined use of chemical and organic fertilizers and/ or biofertilizer for crop growth and soil fertility. International workshop on sustained Management of the Soil Rhizosphere system for efficient crop production and fertilizer Use. October 2007 pp. 16-20.
16. Dall santa, O.R., R.F. Hernandez, G.L.M. Alvarez, P.R. Junior and C.R. Soccol. 2004. Azospirillium sp. Inoculation in wheat, barley and oats seeds greenhouse experiments. Brazilian Archives of Biology and Technology. 47: 843-850. 
17. Ehdaei , B. and G. Nour Mohamadi. 1975. Effects of plant dating time on two safflower varieties for grain yield and some agronomic traits. Ahvaz University Journal of Agricultural Research. 9: 28-42.
18. Fischer, S.E., M.J. Miguel and G.B. Mori. 2003. Effects of root exudates on the exopolysaccharide composition and the lipopolysaccharide profile of Azospirillum brasilense cd under saline stress. FEMS Microbial, Lett. 219: 53-62.
19. Hayashi, H. and K. Hanada. 1985. Effects of soil water deficit on seed yield and yield components of safflower. Japanese Journal of Crop Science. 54: 346-352.
20. Jenks, A.M. and M. P. Hasegawa. 2005. Plant Abiotic Stress. Blackwell Publishing Ltd. pp 270.
21. Kader, M.A. 2002. Effects of Azotobacter inoculants on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences. 2: 259-261.
22. Kolsarıcı, Ö.S. Alluşoğlu, and M.D. Kaya. 2005. The Effects of Tillage and Nitrogen Doses on Water Use Efficiency, Soil Moisture and Seed Characters of Safflower (carthamus tinctorius L.) in Wheat-Safflower Rotation System. VIth International Safflower Conference, Istanbul 6-10 june, 2005. p: 126-131.
23. Mozafari, K., Y. Arshi and H.  Zainali. 1996. Evaluation of drought stress on some morpho- physiologic and yield component of sunflower. Seed and Plant. 12(3): 24-33. (In Farsi).
24. Rajendran, K., and P. Devarj. 2004. Biomass and nutrient distribution and their return of Casuarina equisetifolia inoculated with biofertilizers in farm land. Biomass and Bioenergy. 26: 235-249.
25.  Reis, V.M., J.I. Baldani, V.L.D. Baldani and J. Dobereiner. 2000. Biological nitrogen fixation in gramineae and palm trees. Plant Science. 19: 227-274.
26. Rohini, V. K. and K. R. Sankara. 2000. Embryo Transformation, A Practical Approach for realizing Transgenic Plants of Safflower (Carthamus tinctorius L.). Annals of Botany. 86: 1043-1049.
27. Shaalan, M.N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality of (Nigella sativa L.) plants. Egyptian Journal of Agricultural Research. 83:811-828.
28. Sturz A.V. and B.R. Christie. 2003. Beneficial microbial allelopathies in the root zone: the management of soil quality and plant disease with rhizobacteria. Soil and Tillage Research.72:107-123.
29. Tilak, K.V B.R., N. Ranganayaki, K. K. Pal, R. De. A. K. Saxena, C. Shekhar Nautiyal, A. Shilip Mittal, A. K. Tripathi and B. N. Johri. 2005. Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Current Science. 89:136-150.
30. Vessey, J.K. 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizer. Plant and Soil. 255: 571-586.
31. Weiss, E.A. 2000. Oil seed crops .Black well science Ltd. 364pp.  

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار