مطالعه آزمایشگاهی اثر طول آبشکن بر آبشستگی موضعی پیرامون سری آبشکن های چوگانی و L شکل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بوعلی سینا

2 ، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

آبشکن‌ها سازه هایی هستند که با هدف حفاظت از جداره های رودخانه در برابر فرسایش احداث می شوند. این سازه ها به صورت عمود یا با زاویه­ای نسبت به جهت جریان اصلی و در ساحل رودخانه احداث می­شوند. اثر خصوصیات هندسی آبشکن ها بر شکل گیری و توسعه حفره آبشستگی در آبشکن های چوگانی تاکنون به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر طول آبشکن چوگانی بر شکل گیری و توسعه حفره آبشستگی و مقایسه آن با آبشکن L شکل انجام شد. در این راستا، تمامی آزمایش‌ها در شرایط آب زلال و با استفاده از آبشکن‌هایی با طول های 8 و 12 سانتیمتر در یک فلوم آزمایشگاهی انجام شد. نتایج نشان داد که ابعاد حفره آبشستگی و نیز طول و ضخامت پشته رسوبی با افزایش طول آبشکن‌ افزایش یافت. در صورتی که مقدار این افزایش در آبشکن چوگانی کمتر از آبشکن L شکل بود. با افزایش طول آبشکن ها، بیشینه عمق، مساحت و حجم حفره آبشستگی افزایش یافت. این افزایش به طور میانگین در آبشکن‌های L شکل برابر با  5/57 و 7/67 و در آبشکن‌های چوگانی برابر با  3/33 و 42 درصد برای دو طول متفاوت از آبشکن ها بود. همچنین، در مقطع پایین دست آبشکن چوگانی هیچ گونه آبشستگی در مجاورت دیواره فلوم مشاهده نشد. بنابراین، مشخص گردید که ابعاد حفره آبشستگی پیرامون آبشکن چوگانی کوچکتر از آبشکن L شکل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Experimental Study Effect of Length on Local Scouring around Hockey and L-shaped Spur Dikes

نویسندگان [English]

  • sajjad bajelvan 1
  • Saeed Gohari 2
  • Majid Haydari 3
1 Dept. of Water Structure Eng., Faculty of Agric. Bu Ali Sina University, Hamadan
2 Assistant Professor, Department of Water Engineering, College of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
3 Dept. of Water Structure Eng., Faculty of Agric. Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

Spur dikes are structures that constructed for protection of the river walls against the erosion. Spur dikes are generally built perpendicular or at an angle to the river bank or revetment, protruding into the watercourse. The effect of the geometrical characteristics of the hockey spur dikes on formation developing of scour hole has been rarely studied. Spur dikes. The current study aims to evaluate the effect of the length of the hockey spur dike on the formation and development of scour hole and comparing with that effect in L-shaped spur dike. In this direction, all experiments were done in clear water conditions using the spur dikes in length of 8 cm and 12 cm and in a laboratory flume. The results asserted that the dimensions of the scour hole and the length and thickness of the sedimentary hill were increased by raising the length of the spur dike. However, this increment was lower in hockey spur dike than the L-shaped spur dike. The maximum depth, area and the volume of the scour hole were also increased by raising the length of the spur dikes. This increment in-average was equal to 57.5 and 67.7 per cent in L-shaped spur dikes and equal to 33.3 and 42 per cent in hockey spur dikes for two different lengths of spur dikes. Furthermore, no scouring was observed in downstream section of the hockey spur dikes near the wall. Therefore, the dimensions of the scour hole around the hockey spur dike was lower than those in the L-shaped spur dikes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Series Hockey Spur Dikes
  • Series L-Shaped Spur Dikes
  • Scour
  • Spur Dike Length
  • Experimental Model
  • Bed Topography
خلج، م. 1394. مطالعه عددی و آزمایشگاهی تاثیر پارامتر­های هندسی و هیدرولیکی بر الگوی جریان اطراف آبشکن­های چوگانی. پایان نامه کارشناسی ارشد سازه­های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
خلج، م. و س. گوهری،. س. 1398. بررسی آزمایشگاهی تاثیر طول آبشکن چوگانی بر آبشستگی در کانال مستقیم. نشریه دانش آب و خاک، جلدسال 29، شماره 3، ص 95-79.
دهقانی، امیر احمد، برزعلی، محسن، فضل‌اولی، رامین و ضیاء تباراحمدی، میر خالق. 1388. مطالعه آزمایشگاهی آبشستگی موضعی اطراف سری آبشکن‌های L شکل. مجله پزوهش‌های حفاظت آب و خاک، سال 16، شماره 3، ص 162 - 141.
دیوسالار، ا. و س. ح. موسوی جهرمی.، س­ح. 1393. بررسی اثر افزایش طول بال آبشکن L شکل بر آبشستگی اطراف آن در قوس 90 درجه. علوم و مهندسی آبیاری (مجله علمی کشاورزی)، جلدسال 37، شماره 3، ص 61-53.
کرمان نژاد، ج.، فتحی مقدم، م.، دهقانی، ا. ا. و م. محمودیان.کرمان نژاد، ج. و همکاران. 1390. بررسی رابطه تخلخل با حداکثر عمق آبشستگی آبشکن­های L شکل نفوذ پذیر با زبانه به سمت بالادست و پایین ­دست در شرایط آب زلال. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلدسال 25، شماره 2، ص 314-305.
خلج، م. گوهری، س. 1398. بررسی آزمایشگاهی تاثیر طول آبشکن چوگانی بر آبشستگی در کانال مستقیم. نشریه دانش آب و خاک، جلد 29، شماره 3، ص 95-79.
دیوسالار، ا. موسوی جهرمی، س­ح. 1393. بررسی اثر افزایش طول بال آبشکن L شکل بر آبشستگی اطراف آن در قوس 90 درجه. علوم و مهندسی آبیاری (مجله علمی کشاورزی)، جلد 37، شماره 3، ص 61-53.
کرمان نژاد، ج. و همکاران. 1390. بررسی رابطه تخلخل با حداکثر عمق آبشستگی آبشکن­های L شکل نفوذ پذیر با زبانه به سمت بالادست و پایین ­دست در شرایط آب زلال. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، شماره 2، ص 314-305.
خلج، م. 1394. مطالعه عددی و آزمایشگاهی تاثیر پارامتر­های هندسی و هیدرولیکی بر الگوی جریان اطراف آبشکن­های چوگانی. پایان نامه کارشناسی ارشد سازه­های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
Bahrami-Yarahmadi, M. Pagliara. S. Elham Yabarehpour, E. and N., Najafi. 2020. Study of Scour and Flow Patterns around Triangular-Shaped Spur Dikes. KSCE Journal of Civil Engineering. 24:3279–3288.
El-Rashedy, S. F. Ezzeldin, M. M. and T. A. Sarhan., 2018. Influence of Spur Dikes Shapes on Scour Characteristics. International Journal of Scientific & and Engineering Research. 9(6): 1285-1301.
Ghodsian, M. and M. Vaghefi., M. 2009. Experimental study on scour and flow field in a scour hole around a T-shape spur dike in a  bend. International Journal of Sediment Research. 24(2): 145-158.
Ghodsian, M. and S. M. Hoseini., S.M. 2001. Scour Around Groins. International j. Sediment Research, 16(1):60-68.
Kuhnle, R. A. Alonso, C. V. and F.D.Jr. Shields, F.D.Jr. 1999. Geometry of scour holes associated with  spur dikes. Journal of Hydraulic Engineering.125 (9): 972-978.
Nath, D. and Misra, U.K. 2017. Experimental Study of Local Scour around Single Spur Dike in an Open Channel. International Research Journal of Engineering and Technology. 4(6), 2728-2734.
Pandey, M., Valyrakis, M., Qi. M. Anurag., Sh., and A. S. Lodhi .2020. Experimental assessment and prediction of temporal scour depth around a spur dike. International Journal of Sediment Research. 36(1):17-28.
Petersen, M. S. 1986. River Engineering. Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
Zamani, M., Rabiefar, H., and M. Rostami. 2020. Experimental evaluation of spur dikes placement position effect on the hydraulic and erosion conditions of intakes. Water supply. 20(3):900-908
Zhang, L. Wang, P. Yang, W. Zuo, W. Gu, X. and X. Yang., X. 2018. Geometric Characteristics of Spur Dike Scour under Clear-Water Scour Conditions. Journal Water. 10(6), 680.