بررسی اثر سد ملاصدرا بر روی منابع و مصارف دشت کامفیروز و سد درودزن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز

3 گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 استاد گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

10.22125/iwe.2023.173260

چکیده

با توجه به اثرات احداث سدها در حوضه­های پایین دست، لزوم بررسی وضعیت و اثرات آنها یکی از مسائل مهم می­باشد. در این مطالعه با توجه به شرایط خشکسالی­ها و برداشت­های بیش از حد در حوضه بالادست سد درودزن (در شمال استان فارس و جنوب کشور ایران)، و لزوم بررسی اثرات سد ملاصدرا در بالادست منطقه، به بررسی وضعیت منابع و مصارف این منطقه پرداخته شد. اطلاعات ایستگاه­های مختلف هواشناسی و هیدرومتری موجود در داخل و اطراف حوضه استفاده شد. با توجه به این اطلاعات دوره آماری 45 ساله (سال آبی 55-1354 تا 99-1398) مورد بررسی قرار گرفت. ایستگاه هیدرومتری چمریز (به عنوان ایستگاه مبنا) از سال 1388 به بعد متأثر از بهره­برداری سد ملاصدرا است. لذا با استفاده از آمار ایستگاه چمریز و نسبت رواناب ناخالص، مقدار آبدهی متأثر از سد ملاصدرا در سال­های 1388 تا 1399 در این ایستگاه محاسبه و جایگزین آمار آن گردید. سپس با استفاده از روش حذف روند، اقدام به برآورد آبدهی طبیعی ایستگاه چمریز و برداشت آب در بالادست آن ایستگاه گردید. آبدهی زیرحوضه­های مختلف (11 زیرحوضه) با توجه به شرایط از روش­ رواناب ناخالص یا از روش­های تجربی مثل جاستین و ایکار برآورد گردید. نتایج نشان داد که میزان آبدهی طبیعی متوسط سالانه ایستگاه چمریز برابر 62/33 مترمکعب در ثانیه برآورد گردید. میزان برداشت متوسط سالانه آب در بالادست ایستگاه 47/9 مترمکعب در ثانیه بدست آمد. میزان آبدهی طبیعی متوسط سالانه حوضه بالادست سد ملاصدرا و سد درودزن به ترتیب برابر 64/18 و 40/43 مترمکعب در ثانیه بدست آمد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating The Effects of Mulla Sadra Dam on The Resources and Consumptions of Kamfirooz Plain and Dorodzan Dam

نویسندگان [English]

  • Aboolfazl Laghabdoost Arani 1
  • Heydar Zarei 2
  • Freidon Radmanesh 3
  • Mehdi Zarghami 4
1 Department of Water Resources Engineering, Faculty of Water Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
2 Associate Prof, Dep. of Hydrology and Water Resources, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran.
3 Associate Professor, Department of Hydrology and Water Resources, Shahid Chamran University of Ahvaz
4 Professor, Department of Water Engineering, Tabriz University
چکیده [English]

The construction of dams in downstream basins can have significant impacts on the environment and water resources. This study investigates the effects of the Mulla Sadra Dam in the upstream area of the Dorodzan Dam in southern Iran, where drought conditions and over-water withdrawal are prevalent. Data from various meteorological and hydrometry stations in and around the basin were analyzed for a 45-year period, and the discharge affected by Mulla Sadra Dam was calculated using the Chamriz hydrometry station as a reference. The natural discharge of Chamriz station was estimated using the Trend removal method, and water withdrawal upstream of the station was calculated. The discharge of 11 sub-basins was estimated using the gross runoff method or experimental methods such as Justin and Icar. Results show that the average annual natural discharge of Chamriz station was 33.62 m3/s, and the average annual water withdrawal upstream of the station was 9.47 m3/s. The average annual natural discharge of the upstream basin of Mulla Sadra Dam and Dorodzan Dam was 18.64 and 43.40 m3/s, respectively.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural discharge
  • Dorodzan Dam
  • Trend removal method
  • Justin method
  • Icar method

مراجع

احمدی، م.ح.، یوسفی، ح.، فرزین، س. و رجب­پور، ر. 1397. مدیریت منابع و مصارف آب سدهای ملاصدرا، سیوند و درودزن در حوضه آبخیز بختگان-مهارلو. علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، سال دوازدهم، شماره 42، ص41-31.
اطاعت، ج. و صالحیان، س. 1399. تحلیل منابع و مصارف و ناپایداری منابع آب در حوضه آبریز زاینده رود. مهندسی آبیاری و آب ایران، سال دهم، شماره 39، ص 158-142.
بایزیدی، ش.، مورکی علی­آباد، ه. و زعفرانی­زاده، م. 1391. طبیعی سازی آبدهی ایستگاه­های هیدرومتری با روش Cindex حذف ترند تعدیل شده. نهمین کنگره بین المللی مهندسی عمران، اصفهان. https://civilica.com/doc/165892.
حسینی، ی. 1392. انتخاب روش مناسب برای محاسبه آورد سالانه حوضه آبخیز با بررسی روش­های مختلف برآورد دبی سالانه (حوضه جارو). اولین همایش ملی زهکشی در کشاورزی پایدار، تهران. https://civilica.com/doc/309788.
شهبازی، علی. 1397. برآورد آبدهی طبیعی با توزیع ماهانه در ایستگاه­های آب سنجی حوضه مارون جراحی. هفتمین کنفرانس ملی مدیریت منابع آب ایران،یزد. https://civilica.com/doc/845679.
علیزاده، ا. 1385. اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات دانشگاه فردوسی، مشهد، 675 صفحه.
عیدی­پور، ا.، پورحقی، ا.، شکرالهی، ا. و یوسفی، ح. 1397. تدقیق جداسازی جریان پایه با استفاده از آبدهی ماهانه طبیعی شده. اکوهیدرولوژی، سال چهارم، شماره 3، ص 921-911.
قضایی، ر.، سقازاده، ن. و اسدی نلیوان، ا. 1391. برآورد آبدهی با استفاده از روش­های تجربی در حوضه فاقد آمار. یازدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، یاسوج. https://civilica.com/doc/510855.
ناصری، م.، زهرایی، ب.، پورسیاهی سامیان، ح. و خدادای، م. 1399. ارزیابی روش­های تجربی برآورد جریان در حوضه­های بدون ایستگاه نمونه پژوهش (حوضه سفید رود بزرگ). جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، دوره سی و دوم، شماره 1، ص 24-1.
Bouleau, G. and D. Pont. 2015. Did you say reference conditions? Ecological and socio-economic perspectives on the European water framework directive. Environmental Science & Policy, 47: 32-41.
Fabre, J., R. Denis., A. Dezetter. and B. Grouillet. 2016. Reducing the gap between water demand and availability under climate and water use changes: assessing the effectiveness and robustness of adaptation. La Houille Blanche, 6: 21-29.
Kebede, M.G., L. Wang., K. Yang., D. Chen., X. Li., T. Zeng. and Zh. Hu. 2020. Discharge Estimates for Ungauged Rivers Flowing over Complex High-Mountainous Regions based Solely on Remote Sensing-Derived Datasets. remote sensing, 12(1064):1-22.
Kendall, M.G. 1975. Rank correlation methods. Charles Griffin, London.
Kim, T.J. and R.A. Wurbs. 2011. Development of monthly naturalized flow using Water Rights Analysis Package (WRAP)-based methods. KSCE Journal of Civil Engineering, 15 (7): 1299-1307.
Liu, Sh ., Zh. Xie. and Y. Zeng. 2016. Discharge Estimation for an Ungauged Inland River in an Arid Area Related to Anthropogenic Activities: A Case Study of Heihe River Basin, Northwestern China. Advances in Meteorology, 2016:1-11.
Mann, H.B. 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica, 13: 245-259.
Saka, F. and H.T. Babacan. 2019. Discharge Estimation by Drainage Area Ratio Method at Some Specific Discharges for 2251 Stream Gauging Station in East Black Sea Basin, Turkey.  Journal of Investigations on Engineering & Technology, 2( 1): 22-25.
Young, A.R., R. Grew. and M.G.R. Holmes. 2003. Low flows 2000: a national water resources assessment and decision support tool. Water Science and Technology, 48 (10): 119-126.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار