ارزیابی روش‌های برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل در استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی

چکیده

تبخیر- تعرق پتانسیل یکی از عوامل مهم سیکل هیدرولوژیکی است که باید در طرح­های آبیاری، تأسیسات آبی، مطالعات زهکشی و هیدرولوژیکی برآورد شود. این عامل بیانگر میزان تلفات بالقوه از سطح خاک مرطوب و پوشش گیاهی بوده و از اینرو مطالعه آن حائز اهمیت میباشد. در تحقیق حاضر به منظور مقایسه روش­های تبخیر- تعرق و تعیین مناسبترین روش برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل استان مازندران، روش ترکیبی فائو- پنمن- مانتیث به عنوان مرجع در نظر گرفته شده و دقت روشهای مختلف تجربی (بلانی-کریدل، تورنت وایت، پنمن و هارگریوز-سامانی) بر اساس آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش بلانی-کریدل با کمترین میزان خطای استاندارد و بیشترین میزان همبستگی با روش فائو- پنمن- مانتیث نسبت به سایر روشهای مورد استفاده از دقت بیشتری در برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل استان مازنداران برخوردار می­باشد. همچنین در این تحقیق مشخص شد که از شرق به غرب استان مازندران از میزان تبخیر- تعرق پتانسیل کاسته شده است. طبق نتایج روش بلانی- کریدل تبخیر- تعرق پتانسیل استان را بطور متوسط 5 درصد کمتر از روش فائو- پنمن- مانتیث تخمین زده است و کمترین اختلاف را نسبت به روش مرجع دارا می­باشد.   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of potential evapotranspiration estimation methods in Mazandaran Province

نویسندگان [English]

  • Kaka Shahedi
  • Mehdi Zarei
چکیده [English]

Potential Evapotranspiration (PET) is one of the important elements in hydrologic cycle which is required to be estimated in many fields such as irrigation, drainage and hydrological studies. This element represents potential losses from moist soil layer and vegetation cover. In this research different methods (Blaney-Criddle, Thorenthwaite, Penman and Hargreaves-Samani) are applied and then their results were compared with Fao Penman-Montieth method (as reference) and the best one is selected and suggested to estimate PET in Mazandaran province. The results show that the Blaney-Criddle has the lowest standard error and the highest correlation with the Fao Penman-Montieth method in the province. The results also show that the Blaney-Criddle method estimated PET about 5% lower than the reference method. Furthermore the results indicate that PET decreases from east to west of the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Potential Evapotranspiration
  • Blaney-Criddle
  • Fao Penman-Montieth
  • rgreaves- Samani
  • Thorenthwaite
  • Penman
  • Mazandaran

مراجع

  1. انتصاری، م. ر.، نوروزی، م.، سلامت، ع. ر.، احسانی، م. و توکلی، ع. ر. 1375. مقایسه روش پنمن-مانتیث با سایر روش­های توصیه شده جهت محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل (ETo) در چند منطقه مختلف ایران. مجموعه مقالات هشتمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، مقاله شماره 11، ص ص 237-221.

    2- حقیقت­جو، پ. 1382. تعییت روش مناسب برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در منطقه سیستان، هشتمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان. 7 ص.

    3- رحیم­زادگان، ر. 1370. جستجوی روش مناسب برآورد تبخیر و تعرق در منطقه اصفهان. علوم کشاورزی ایران.  22(1و 2): 9-1.

    4- سپاسخواه، ع. ک. و محمدی، ا. 1375. تعیین تبخیر و تعرق یونجه و کنجد به روش پنمن- مانتیث در منطقه باجگاه. ششمین سمینار آبیاری و کاهش تبخیر. 10 الی 11 شهریور. دانشگاه کرمان

    5- شریفان، ح.، و قهرمان، ب. 1385. بررسی و مقایسه تبخیر-تعرق برآورد شده از تشت تبخیر با مقادیر ETo روش استاندارد در منطقه گرگان، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 13، شماره 5.

    6- شهابی­فر، م.، عصاری، م.، کوچک­زاده، م. و عزیزی زهان، ع. ا. 1386. ارزیابی شش روش محاسباتی تبخیر و تعرق سطح مرجع با داده­های لیسیمتری در شرایط گلخانه­ای. اولین کارگاه فنی ارتقاء کارایی مصرف آب با کشت محصولات گلخانه­ای.

    7- ضیاءتبار احمدی، م. 1374. بررسی و مقایسه روشهای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در استان مازندران. نیوار. ص ص 54-40.

    8- علیزاده، ا.، مهدوی، م.، اینانلو، م. و بازاری. م. ا. 1380 ، بررسی دقت و عملکرد تبخیر و تعرق پتانسیل محاسبه شده به روش هارگریوز-سامانی و تشتک تبخیر در ایستگاههای سینوپتیک استان خراسان، نیوار، 42 و 43، صص 51-70.

    9- مجرد، ف. قمرنیا، ه. و نصیری، ش. 1384. برآورد بارش مؤثر و نیاز آبی برای کشت برنج در جلگه مازندران. پژوهش­های جغرافیایی. ص ص 76-59.

    1. Allen, R.G., and W.O. Pruitt. 1988. Closure to rational use of the FAO Blany- Criddle formula. J. Irrig. and Drain. Eng., ASCE 114(2): 375-380.
    2. Allen, R.G. and W.O. Pruitt. 1991. FAO-24 reference Evapotranspiration factors. J. Irrig. and Drain. Eng., ASCE 117(5): 758-773. 
    3. Allen, R.G., L.S. Pereira, D. Raes and M. Smith. 1998. Crop Evapotranspiration – Guidelines for computing crop water requirements, FAO Irrigation and Drainage Paper 56, FAO, 1998, ISBN 92-5-104219-5.
    4. Blaney, H.F. and W.D. Criddle. 1950. Determining water requirements in irrigated area from climatological irrigation data, US Department of Agriculture, Soil Conservation Service.
    5. Castaneda, L. and P. Rao. 2005. Comparison of methods for estimating reference      evapotranspiration in southern California. Journal of Environmental Hydrology, Vol. 13, July 2005
    6. Grismer, M.E., M. Orang, R. Snyder and R. Matyac. 2002. Pan evaporation to reference evapotranspiration conversion methods, J. Irrig. and Drain. Eng., ASCE, 128(3):180-184.
    7. Hargreaves G. H. and Z. Samani, 1985, Refrence crop evapotranspiration from tempraturer.  

           Appl. Eng. in Agr., 1(2), 96-99

    1. Jacobs, J.M., S.L. Mergelsberg, A.F. Lopera and D.A. Myers. 2002. Evaporation from a wet prairie wetland under drought conditions. Paynes Prairie Preserve, Florida,USA, Wetlands, 22 (2), pp. 374–385.

    18. Jacobs, J.M., M.C. Anderson, L.C. Friess and G.R. Diak, 2004. Solar radiation, long wave radiation and emergent wetland evapotranspiration estimates from satellite data in Florida, USA. Hydrological Sciences Journal 49 (3), 461–476.

    1. Jensen, M.E., R.D. Burman and R.G. Allen. 1990. Evapotranspiration and irrigation water requirements. ASCE manuals and report on engineering practices No. 70. American Society of Civil Engineers, New York, ISBN 0-87262-763-2, 360 p.
    2. Liu, S., J. Bai, Z. Jia, L. Jia, H. Zhou and L. Lu. 2010. Estimation of evapotranspiration in the Mu Us Sandland of China. Hydrol. Earth Syst. Sci., (14) 573–584. 
    3. Penman, H.L. 1948. Natural evaporation from open water, bare soil and grass. Roy. Boc.  

      London Proc. Series A. 193: 120-45.

    1. Smith, M. 1993. Climwat for CropWat: a climatic database for irrigation planning and management. FAO Irrigation and Drainage Paper, no. 49, Rome (Italy), 116 p.
    2. Snyder, R. 1992. Equation for evaporation pan to evapotranspiration conversions.  J Irrig Drain Eng 118(6):977–980
    3. Sumner, D.M. and J.M. Jacobs, 2005. Utility of Penman–Monteith, Priestley– Taylor, reference evapotranspiration and pan evaporation methods to estimate pasture evapotranspiration. Journal of Hydrology, 308:81–104.
    4. Thornthwaite, C.W. 1948. An approach toward a rational classification of climate, Geog. Review 38.
    5. Weiß, M., and L. Menzel. 2008. A global comparison of four potential evapotranspiration equations and their relevance to stream flow modelling in semi-arid environments. Advances in Geoscience 18, 15–23.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار