تأثیر کیفیت آب آبیاری بر خصوصیات خاک و عملکردپسته در دشت رباط شهربابک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، گروه خاکشناسی، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان،گروه خاکشناسی

3 استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران،گروه خاکشناسی

چکیده

دشت رباط شهربابک یکی از مناطق مهم و مستعد کشت پسته استان کرمان می‌باشد. در سه دهه اخیر، به دلیل برداشت بیش از حد از منابع آب‌های زیرزمینی، تبخیر زیاد، خشکسالی‌های مکرر، باعث نامطلوب شدن کیفیت آب آبیاری در این دشت شده است و آبیاری باغات پسته با آب‌های با کیفیت پایین، اثرات نامطلوبی بر خصوصیات خاک‌ها و عملکرد پسته گذاشته است. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کیفیت آب آبیاری بر خصوصیات خاک‌های تحت کشت و عملکرد پسته به انجام رسیده است. در این رابطه، ابتدا با بررسی نتایج تجزیه آب‌های آبیاری و نقشه خاک نیمه تفصیلی دشت رباط شهربابک، 16 منبع آب با کیفیت مختلف نمونه‌برداری شد و در هر باغ نمونه‌برداری خاک انجام وپرسش‌نامه‌های مدیریتی نیز تهیه شد. نتایج  بدست آمده نشان می‌دهد خصوصیات شیمیایی خاک‌ها بیشتر از پارامترهای فیزیکی و حاصل‌خیزی، تحت تأثیر کیفیت آب آبیاری است. این امر در باغاتی که در غرب منطقه و انتهای دشت مورد مطالعه قرار دارند، شدیدتر است. بررسی‌ها نشان داد با افزایش شوری آب، بیش از ده دسی زیمنی بر متر میزان عملکرد کاهش یافته است.به طوری‌که در غرب دشت، عملکرد بسیار کم و برخی از باغات رها شده است. شوری خاک در غرب منطقه زیادتر از سی دسی زیمنی بر متر است. بیشترین تجمع املاح در لایه دوم و سوم مشاهده شد. میزان عملکرد در واحد سطح از شرق به غرب دشت کاهش، ولی مقدار شوری، نسبت جذب سدیم، آنیون‌ها و کاتیون‌ها افزایش و بیش از حد مجاز می‌باشد. بنابراین، در باغات پسته مدیریت شوری خاک و انجام آبشویی ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quality impacts of irrigation on soil properties and yield of pistachio in plain Robat Shahrbabak

نویسندگان [English]

  • Mehri Sajadi 1
  • Ali Zeinedini 2
  • Shahla Mahmodi 3
1 MSc student at Department of Soil Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. Mehrisajjadi@yahoo.com
2 Faculty of Agriculture Research Center, Kerman, Department of soil science
3 . Department ofsoil scienceprofessor atTehran University, Faculty of Agriculture, Department ofSoil Science
چکیده [English]

Shahr-e Babak’sDasht-e Robat is one of the important areas prone to cultivate pistachio in Kerman province. In the past three decades, the excessive use of groundwater resources, high evaporation, and recurrent droughts have caused the poor quality of irrigation water. Irrigation of pistachio gardens with saline waters has adverse effects on soil properties and yield of pistachio. This research has been done to examine the effect of the use of irrigation water with different quality on the characteristics of the cultivated lands and yield of pistachio. First, 16 water source with different quality were sampled by evaluating the results of the analysis of irrigation waters and soil maps; and some profiles were also digged, described and sampled in the gardens. In addition, managerial questionnaires were provided for the gardens studied. The results show that the chemical properties of soil are more influenced by the quality of irrigation water, compared to physical parameters and fertility Studies showed that with increasing salinity, more than 10 dS/m  is much reduced performance. West Plains, so the performance is very low and some orchards have been abandoned. Soil salinity in the West region of the higher 30 dS/m. Greatest accumulation of salts in the second and third layers were observed. The yield per unit area from East to West Plains, but much lower salinity, sodium absorption ratio, anions and cations is increased and exceeded. So in pistachio orchards and leaching of soil salinity management isessential

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversion Dams
  • debris floods
  • abrasion percentage
  • Roozbahan Diversion Dam
  • sediment impact
1- ابراهیمی میمند، ف. 1388. بررسی تأثیر شوری آب آبیاری روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اراضی با سنوات کشت مختلف در دشت رباط شهر بابک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد خاک‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
2- ابطحی، ع.1380. واکنش نهال دو رقم پسته نسبت به مقدار و نوع شوری خاک در شرایط گلخانه. مجله علوم آب و خاک علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال پنجم، شماره اول، ص 101-93.
3- بی نام. 1382. شرکت سهامی آب منطقه‌ای کرمان. مطالعات موردی منابع آب. مطالعات گزارش شده دشت رفسنجان.
4- حکم‌آبادی، ح.، ک. ارزانی، ی. دهقانی شورکی و ب. پناهی. 1382. پاسخ پایه‌های درختان پسته بادامی زرند، سرخس و قزوینی به زیادی بر و سدیم کلراید در آب آبیاری. مجله علوم آب و خاک - علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال هفتم، شماره چهارم، ص24-11.
5- خوش‌گفتارمنش، ا.، ح. شریعت‌مداری و ن. کریمیان. 1382. اثرهای شوری آب آبیاری و کاربرد روی بر حلالیت کادمیم خاک و غلظت آن در گندم. مجله علوم آب و خاک - علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال هفتم، شماره چهارم، ص 53-60.
6- رضایی‌نژاد، ر. 1388. بررسی تحول و تغییر خصوصیات خاک‌های دشت سیرجان بر اثر تغییر کاربری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
7- رضوی‌نسب، ا.، ا. تاج‌آبادی‌پور، ح. شیرانی و ح. دشتی. 1388. اثر نیتروژن، شوری و ماده آلی بر رشد نهال پسته و مرفولوژی ریشه آن. مجله علوم آب و خاک - علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال سیزدهم، شماره47،ص 321-333.
8- زین‌الدینی، ع. 1387. گزارش مطالعات خاک‌شناسی نیمه تفصیلی دقیق دشت رباط شهربابک، مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان. 86صفحه.
9- زهتابیان؛ غ و ل. سرابیان. ۱۳۸۲. بررسی علل شور شدن خاک‌های گرمسار. مجله بیابان، جلد5. ص 45-46.
10- صمدی، ح. 1380. بررسی اثر ترکیب شیمیایی آب آبیاری روی جذب و انتقال عناصر دوژنوتیپ نهال پسته و رشد آن‌ها. پایان‌نامه دکتری رشته خاک‌شناسی، دانشگاه تهران. 259 صفحه.
11- کرداونی، پ. 1374. منابع ومسائل آب درایران. انتشارات دانشگاه تهران.
12- محمودی میمند، س. 1373. پیدایش و رده‌بندی خاک‌های شور و قلیاء و گچی دشت رباط شهر بابک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته خاک‌شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران. 160 صفحه.
13- ملکشاهی، ع. 1384. بررسی روابط بین پارامترهای کیفی آب آبیاری با پارامترهای کیفی خاک در دشت انار کرمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
14- نقوی، ه. 1375. بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و چگونگی تشکیل و تحول خاک‌های مناطق پسته کاری رفسنجان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد خاک‌شناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
15- ولی‌پور، م.، م. کریمیان اقبال، م. ملکوتی و ا. خوش‌گفتارمنش. 1387. روند توسعه شوری و تخریب اراضی کشاورزی در منطقه شمس‌آباد استان قم. مجله علوم آب و خاک، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال 12، شماره 46، ص 683-691
16- Parsa, A.A. and N. Karimian. 1975. Effect of sodium choloride on seedling growth of two major varieties of Iranian pistachio. J. Hort. Sci. 50: 41-46
17- Picchioni, G., J. Miyamoto and B. Storey. 1990. Salt effects on growth and ion uptake of pistachio rootstock seedlings. J. Am. Soc. Hort. Sci. 115: 647-653.
18- Soil Survey Staff. 2010. Soil Taxonomy. A basic system of soil classification for making and interpreting soil survey. SCS-USDA, Handbook No. 436,754, pp