اثر بارش بر عملکرد گندم دیم و شاخص رضایتمندی نیاز آبی در مقیاس زمانی مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

2 گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

4 گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

گندم از مهم‌ترین محصولات استراتژیک جهان می­باشد که از اهمیت ویژه­ای در غذای مردم برخوردار است. در زراعت دیم گندم بارش یکی از ارکان اصلی است به­طوری که این پارامتر به‌عنوان تنها منبع تأمین آب در دیم­کاری محسوب می­شود. مطالعه حاضر بر روی 6 ایستگاه سینوپتیک در استان­های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی صورت گرفته است. در این پژوهش از 25 سال داده­های هواشناسی 6 ایستگاه سینوپتیک خراسان بزرگ و عملکرد گندم از سال­های 1387-1362 استفاده شده است. در ابتدا به بررسی میزان بارش در طول دوره رشد گندم پرداخته شد و سپس با محاسبه شاخص رضایتمندی نیازآبی (WRSI) در منطقه رضایت محصول از بارش و تبخیر-تعرق مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله میانگین دراز مدت این شاخص در ایستگاه بیرجند 72/44 درصد می­باشد که در میان ایستگاه­های مورد مطالعه دارای کمترین مقدار است و بر اساس این شاخص منطقه مورد مطالعه جهت کشت گندم دیم مناسب نمی­باشد و کاشت آن همراه با ریسک بالایی خواهد بود. از میان ایستگاه­های مورد مطالعه دو ایستگاه مشهد و قوچان با میانگین دراز مدت 87/92 و 27/92 درصد دارای بیشترین مقدار این شاخص بودند، بر این اساس، این مناطق برای کشت گندم دیم بسیار مناسب بوده و از ریسک بسیار پایینی برای کشت گندم دیم برخوردار می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Rainfall on Dryland Wheat Yield and Water Requirement Satisfaction Index at Different Time Scales

نویسندگان [English]

  • Farideh sadat Hasheminasab 1
  • Mohammad Mousavi baygi 2
  • Bahram Bakhtiyari 3
  • Mohammad Bannayan 4
1 PhD Student of Agrometeorology, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 Professor, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Shahid bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
4
چکیده [English]

Wheat is the world's most important strategic products that are of particular importance in the diet. Wheat in rain fed agriculture is of main pillars so that these parameters can be fed as the only source of water. This study on 6 synoptic Station the provinces of North, Razavi and South Khorasan. In this study are used of 25 years of 6 synoptic stations meteorological data of Khorasan and wheat yield the years 1362 to 1387. First, Evaluation of rainfall data during wheat the growth period and water requirement satisfaction index (WRSI) in the area of precipitation and Evaluation evapotranspiration product. The results of the long-term average of Birjand station 44.72 percentage, that the lowest among the studied stations on the appropriate region of wheat planting is not dryland has been accompanied by high risk. The stations studied the long-term average of Mashhad and Ghochan 92.87 and 92.27% of the highest value of this index are based on these regions are highly suitable for dryland wheat and low risk are important for dryland cultivation of wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Performance
  • farming
  • water requirement satisfaction index
  • risk
  • Rainfall
  • Khorasan

مراجع

1- عزیزی، ق. و  د. یاراحمدی. 1382.  بررسی ارتباط پارامترهای اقلیمی و عملکرد گندم با استفاده از مدل رگرسیونی (مطالعه موردی دشت سیلانخور). فصلنامه پژوهش های جغرافیایی، شماره 44، ص 23-29.
2- قربانی، م. و م. ح. دیبایی. 1389. اثر مدیریت در بهینه سازی نهاده های کشاورزی در کشت گندم دیم. پنجمین همایش ملی ایده های نو در کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان.، 27-28 بهمن سال 1389.
3- کمالی، غ.ع.، ع. صدقیانی پور و  ع. صداقت کردار. 1387. بررسی پتانسیل اقلیمی کشت گندم دیم در استان آذربایجان شرقی. مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 22، شماره 2، ص 467-483.
4- موسوی بایگی، م.، ب. اشرف و ف. رمضان زاده هژبر. 1392. شناسایی مناطق مستعد و تعیین تاریخ مناسب کشت گندم در منازق دیم کاری استان خراسان رضوی. نشریه زراعت، شماره 99، ص 131-140.
5- میان آبادی، آ. 1387. شناسایی و نقشه برداری مخاطرات استان خراسان رضوی، پایان نامه کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
6- Affholder, F. 1997. Empirically modelling the interaction between intensification and climatic risk in semi-arid regions. Field Crops Research 52: 79–93.
7- Eagleman, J.R. 1971. An experimentally derived model for actual evapotranspiration. Agricultural and Forest Meteorology 8: 385–394.
8- FAO. 1977. Crop Water Requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 24, by Doorenbos J and W.O. Pruitt. FAO, Rome.
9- FAO.  1979. Agrometeorological Crop Monitoring and Forecasting. FAO Plant Production and Protection paper No. 17, by M. Fr`ere and G.F. Popov. FAO, Rome.
10- FAO. 1998. Crop Evapotranspiration: Guidelines for Computing Crop Water Requirements. Irrigation and Drainage Paper 56. FAO, Rome.
11- Moeletsi, M.E. and S. Walker 2012, Evaluation of NASA satellite and modelled temperature data for simulating maize water requirement satisfaction index in the Free State Province of South Africa, Physics and Chemistry of the Earth 50-52, pp157-164.
12- Norwood, C. 2000. A dry land winter wheat as affected by previous crops, Agronomy Journal.
13- Rajavel, M., R.P. Samui and K.G. Kanade 2012. Assessment of water requirement of tobacco at Rajamundry (Andhra Pradesh). MAUSAM. 63. 2: 231-238.
14- Reddy, K.H., and H.F. Hodges. 2000. "Climate change and global crop productivity". UK, Wallingford.
15- Richards, L.A. and C.H. Wadleigh. 1952. Soil water and plant growth. In Soil Physical Conditions and Plant Growth, American Society of Agronomy Series Monographs, vol. II. Shaw BT (ed). Academic Press: New York:74–251.
16- Silva, V., J. Campos., M.T. Silva and P.V. Azevedo. 2010. Impact of global warming on cowpea bean cultivation in northeastern Brazil. Agricultural Water Management 97: 1760-1768.
17- Sultan, B., M. Bella-Medjo., A. Berg., P. Quirion and S. Janicot. 2010. Multi-scales and multi-sites analyses of the role of rainfall in cotton yields in West Africa. Int. J. Climatol. 30: 58–71.
Verdin, J. and R. Klaver. 2002. Grid-cell

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار