تعیین مدل تولید اقلیمی عملکرد گندم دیم شمال استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان،

2 گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان،

چکیده

چکیده
امنیت غذایی به تولید محصولات اساسی کشاورزی از جمله گندم بستگی دارد. در کشت گندم به صورت دیم، پارامترهای اقلیمی همچون دما و بارش تاثیر زیادی بر میزان تولید دارند. در این پژوهش به منظور تعیین توابع اقلیمی در شمال خوزستان از آمار چندساله پارامترهای هواشناسی و نیز عملکرد گندم دیم در شهرستان های دزفول، شوشتر، اندیمشک و مسجدسلیمان استفاده شد. برای تعیین میزان تاثیر پارامترهای مختلف هواشناسی بر عملکرد گندم از روش رگرسیون خطی در مقیاس محلی و منطقه ای استفاده شد. نتایج نشان داد که برای تخمین میزان محصول گندم دیم در شمال خوزستان، مدل های محلی نسبت به مدل منطقه ای به داده های کمتری نیاز دارند. اما، مدل های منطقه ای نسبت به مدل های محلی شهرستان های مختلف دقت کمتری داشتند. همچنین، تحلیل حساسیت انجام شده نشان داد که میانگین دمای حداکثر و بارش در ماه های فصل زمستان نسبت به سایر عوامل اقلیمی حساسیت بیشتری دارند. به علاوه، با افزایش بارش در منطقه میزان محصول افزایش داشت. اما، بهره وری بارش در منطقه در سال های مختلف نوسانات زیادی بین 07/0 تا 39/0 کیلوگرم بر متر مکعب بارش داشت. این موضوع لزوم توجه به سایر عوامل مانند عوامل زراعی برای افزایش بهره وری را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining Climatic Model of Rain-fed Wheat Yield at North of Khouzestan Province

نویسندگان [English]

  • Amir Naserin 1
  • Seyed Mohammad saeed Mousavi 2
1 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Faculty of Agricultural Engineering and Rural Development, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan
2 PhD Student at Department of Irrigation and Drainage, Faculty of Water Science Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
چکیده [English]

 
Abstract:
Food security depends on production of basic agricultural crops such as wheat. In rain-fed wheat cultivation, climatic parameters such as temperature and rainfall have much effect on the wheat production. In this research, multi-year meteorological parameters and rain-fed wheat production data of Dezful, Shooshtar, Andimeshk and Masjed-Soleiman counties were used to determine the climatic model production at north of Khouzestan province. To estimate the amount of the effect of different meteorological factors on wheat yield, the linear regression methods at the local and regional scales were used. The findings showed that for estimation of wheat yield, local models need less data model than the regional ones. However, in comparison the local models had more accuracy than the regional model. Also, sensitivity analysis showed that, the mean of maximum temperature and that of precipitation of winter months were most sensitive parameters on wheat yield. In addition, wheat yield increases by the increase in the rain fall. But, rainwater productivity has had wide fluctuation between 0.07 to 0.39 kg/m3 in various years in the region. This shows that more attention should be paid to other factors such as farming factors for increasing rainwater productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Analysis Sensitivity
  • Multivariate Regression
  • Rain Water Productivity
  • Sunshine-Duration
  • Temperature

مراجع

منابع
پرهمت، ج.، ط. رضیئی، و س. رحیمی بندرآبادی. 1394. بررسی توزیع زمانی و مکانی خشکسالی هواشناسی در جنوب غرب کشور؛ مطالعه موردی حوضه کرخه. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال 5، شماره 19، ص 79-60.
توکلی، ع.، ع. لیاقت، و ز. اکبری. 1392. بررسی نقش پارامترهای اقلیمی بر عملکرد دانه گندم در مناطق دیم کوهدشت و پلدختر استان لرستان. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 54 (4)، ص 14-1.
توکلی، ع.، ع. لیاقت، و ا. علیزاده. 1392. توابع تولید برای برآورد عملکرد دانه گندم دیم در مناطق سرد و نیمه سرد استان لرستان. مجله پژوهش آب در کشاورزی(ب) جلد 27، شماره1، ص 17-1.
حسینی، س. م. ط.، ع. سی و سه مرده، پ. فتحی، و م. سی و سه مرده. 1386. کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی و رگرسیون چند متغیره در برآورد عملکرد گندم دیم منطقه قروه استان کردستان. پژوهشهای کشاورزی: آب، خاک و گیاه در کشاورزی، شماره 7(1)، ص 54-41.
زارع فیض آبادی، ا.، ع. کوچکی و م. نصیری. 1385. بررسی روند 50 ساله تغییرات سطح زیر کشت، عملکرد و تولید غلات در کشور و پیش بینی وضعیت آینده. مجله پژوهشهای زراعی ایران. شماره 4(1)، ص 70-49.
سجادی، ا.، 1361. فیزیولوژی رشد و نمو گندم. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه شماره 622. 33 صفحه.
طلیعی، ع. ا. 1378. گزارش نهایی الگو و احتمالات ریزش بارندگی و تاثیر آن بر عملکرد دیمزارها. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه. 70 صفحه.
عزیزی، ق.، و د. یاراحمدی. 1382. بررسی ارتباط پارامترهای اقلیمی و عملکرد گندم با استفاده از مدل رگرسیون. مطالعه موردی دشت سیلاخور. پژوهش های جغرافیایی. شماره 44، ص 29-23.
فرج زاده اصل، م.، ا. خورانی، س. بازگیر و پ. ضیائیان. 1390. مدل سازی و پیشبینی عملکرد گندم دیم با توجه به دوره های فنولوژیکی رشد گیاه. (مطالعه ی موردی: استان کردستان). پژوهش های جغرافیای طبیعی. شماره 76، ص 34-21.
فیضی اصل، و.، ج. جعفرزاده، ب. عبدالرحمنی، س. ب. موسوی و ا. کریمی. 1389. مطالعه اثرات عوامل اقلیمی بر روی عملکرد دانه گندم دیم رقم سرداری در منطقه مراغه. نشریه پژوهشهای زراعی ایران. شماره 8 (1)، ص 11-1.
نصابیان، ش و م. صدرالاشرافی. 1383. بررسی تأثیر بارندگی و دما بر عملکرد محصولات استراتژیک زراعی. مجله علوم کشاورزی. شماره 10، ص50-35.
واثقی، ا و ع. اسماعیلی. 1387. بررسی اثر اقتصادی تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی ایران: روش ریکاردین (مطالعه موردی: گندم). مجله علوم و فنون طبیعی و منابع کشاورزی. شماره 12(45)، 696-685.
هاشمی نسب خبیصی، ف.، م. موسوی بایگی، ب. بختیاری و م. بنایان اول. 1393. اثر بارش بر عملکرد گندم دیم و شاخص رضایتمندی نیاز آبی در مقیاس زمانی مختلف. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال 5، شماره 17، ص 13-1.
Gong, L., C. Y. Xu, D. Chen, S. Halldin, and Y. D. Chen. 2006. Sensitivity of the Penman–Monteith reference evapotranspiration to key climatic variables in the Changjiang (Yangtze River) basin. Hydrology, 329(3): 620–629.
 Hoogenboom, G. 2000. Contribution of agrometeorology to the simulation of crop production and its applications. Agricultural and Forest Meteorology.,103:137–157.
Hussain, S. S. and M. Mudassar. 2007. Prospects for wheat production under changing climate in mountain areas of Pakistan – An econometric analysis. Agricultural Systems, 94: 494–501.
Lobell, D. B., J. I. Ortiz-Monasterio, C. L. Adams and G. P. Asner. 2002. Soil, climate and management impacts on regional wheat productivity in Mexico from remote sensing. Agricultural and Forest Meteorology, 114: 31-43.
Norwood, C. A. 2000. Dry land Winter Wheat as Affected by Previous Crops. Agronomy Journal, 23: 48-53.
Sadras, V. O. and G. McDonald. 2012. Water use efficiency of grain crops in Australia: principles, benchmarks and management. CSIRO, Australia. 27 pp.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار