برآورد مبادله آب مجازی محصولات عمده زراعی (مطالعه موردی استان همدان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی،اجتماعی وترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، همدان

2 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش

چکیده

امنیت غذایی، خشکسالی، حفظ محیط زیست و توسعه صنعتی، مدیریت کارآمد منابع آبی را ضروری کرده است. مشکل کمبود منابع آب و بارش یک واقعیت مهم و غیر قابل انکار در استان همدان محسوب می­شود. مفهوم آب مجازی از پتانسیل قابل توجهی برای کمک به بهبود مدیریت آب، به خصوص در بخش کشاورزی برخوردار است. لذا تحلیل آب مجازی محصولات اساسی بخش کشاورزی می تواند ما را در سیاست گذاری و برنامه ریزی در مصرف بهینه از منابع آبی یاری دهد. برای نیل به این هدف میزان آب مجازی محصولات کشاورزی اساسی و حجم مبادلات آب مجازی استان همدان از طریق واردات و صادرات این محصولات در سال 1394 محاسبه شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان دادکه محصولاتی نظیر گندم، جو، یونجه و ذرت دانه­ای جزء محصولاتی با بهره­وری پایین و آب مجازی بالا بوده و استان همدان در محصولاتی عمده نظیر گندم، سیب زمینی، جو، یونجه، چغندر قند، ذرت دانه­ای و سیر به ترتیب به میزان 33، 395، 34، 8/33، 69 , 60 و 5/18 میلیون متر مکعب صادر کننده آب مجازی است و حجم صادرات آب مجازی این محصولات در سال 1394 جمعاً حدود 665 میلیون متر مکعب برآورد شد. بنابراین به دلیل کمبود آب در استان همدان لازم است که از کشت محصولاتی نظیر سیب­زمینی، و چغندرقند کاسته و محصولاتی نظیر ذرت علوفه­ای و سیر که به آب مجازی کمتری نیاز دارند و با شرایط آب و هوایی این استان نیز سازگاری بهتری دارند جایگزین شوند. همچنین انتظار می­رود که اهمیت آب مجازی در امنیت غذایی، پیوسته افزایش یابد و برنامه­ریزان برای کاهش فشار وارده بر منابع محدود آب ، بهره گیری بیش­تر و مفید­تری از استراتژی مبادله آب مجازی داشته باشند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of virtual water in major crop products (Case Study Hamedan province)

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohsen Seyedan 1
  • Ali Ghadami Firouzabadi 2
1 Assistant Professor, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan
2 Assistant Prof, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

Food security, drought, environmental protection and industrial development have made Efficient management of water resources. The deficiency of water supplies and precipitation is a major and undeniable fact in Hamadan province. The concept of virtual water has significant potential to improve water management, particularly in the agricultural sector. Therefore, virtual analysis of the basic agricultural products can help us in policy making and planning for the optimal use of water resources. In order to achieve this goal, the virtual water volume of the basic agricultural products and the volume of virtual water exchanges were calculated in Hamedan province by importing and exporting these products in 2016. The results of this study showed that products such as wheat, barley, alfalfa and corn were Products with low productivity and high virtual water, and Hamedan province in major products such as wheat, potato, barley, alfalfa, sugar beet, corn and garlic is a virtual water exporter respectively about 33, 395, 34, 33.8, 69, 60 and 18.5 million cubic meters. Virtual water export volume of these products was approximately 665 million cubic meters in 2016. Therefore, because of water scarcity in Hamedan province, it is necessary to reduce the cultivation of crops such as potato, and sugar beet, And Products such as corn fodder and garlic, which require less virtual water and are better adapted to the weather conditions in this province, be cultivated. It is also expected that the importance of virtual water in food security will continuously increase and planners will have more and more effective use of virtual water exchange strategies to reduce the pressure on water resources

مراجع

اغستانی.ع.ا. و مهرابی بشر آبادی.ح.1386. مفهوم آب مجازی و کاربرد آن در تعیین الگوی تجارت محصولات کشاورزی ایران. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر. کرمان. بهمن ماه.
پوران، ر.، راغفر، ح.، قاسمی، ع. و بزازان، ف. 1395. محاسبه ارزش اقتصادی آب مجازی با رویکرد حداکثرسازی بهره­وری آب آبیاری. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران سال ششم، شماره 12 ، صفحه 189-292.
پور جعفری نژاد، ا.، علیزاده، ا،. نشاط، ع.، ابوالحسنی زراعتکار، م. 1393. مبادله آب مجازی به منظور بهبود بهره­وری در مصرف آب )مطالعه موردی استان کرمان(. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. شماره 2، جلد 8،335-323.
رنجبر، ا. و فتوکیان، م.ر. 1394. بررسی روند صادرات و واردات آب مجازی در ایران. کنفرانس بین المللی علوم زیست محیطی، مهندسی و فن آوری. اردیبهشت ماه 1394. دانشگاه تهران.
روحانی، ن.، یانگ،ه.، امین سیچانی، س. ا.، افیونی، م.، موسوی، س.ف. و کامگار حقیقی، ع. ا. 1387. ارزیابی مبادله محصولات غذایی و آب مجازی با توجه به منابع آب موجود در ایران. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال دوازدهم. شماره چهل و ششم (ب).
سازمان جهاد کشاورزی استان همدان.1394. آمارنامه کشاورزی سال زراعی.
شرکت آب منطقه­ای همدان. 1394. سیمای آب در استان همدان. معاونت برنامه­ریزی و بهبود مدیریت. نشریه شماره77.
عربی یزدی،ا؛ نیکنیا، ن؛ مجیدی، ن و امامی، ح .1393. بررسی امنیت آبی در اقلیمهای خشک از دیدگاه شاخص رد پای آب (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی). نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 4، جلد 8، ص. 746-735
مرکز آمار ایران .1394. آمارنامه سالانه صادرات و واردات.
Ababaei, B. and Ramezani Etedali, H.2014. Estimation of water footprint components of Iran’n wheat production:comparison of global and national scale estimates.J. Environ.Process,1:193-205.
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1997. Crop evapotranspiration: guidelines for computing crop water requirements. FAO Drainage and Irrigation Paper 56, Food and Agriculture Organaization, Rome.
Antonelli, M. and Sartori, Y. 2015. Unfolding the potential of the virtual water concept. What is still under debate? Environmental science & policy. 50(2), 240-251.
Chapagain  A.K. and Hoekstra  A.Y. 2004. Water Footprints of Nations,Volume 2. UNESCO-IHE.Value of Water Research Report Series No.16.
Faramarzi, M., Yang, H., Mousavi, J., Schulin, R., Binder, C. and Abbaspour, K. 2010. Modelling blue and green water resources availability in Iran. Hydrology and Earth System Sciences Discussions,7(3):2609-2649.
Gerbens-Leenes, W., Hoekstra, A.Y. and Van der Meer, T.H.2009. The water footprint of bioenergy. Proceedings of the National Academy of Sciences,106(25):10219-10223.
 Hoekstra, A. Y. and Chapagain, A. K. 2007. Water footprints of nations: Water use by people as a function of their consumption pattern. Water Resour Manage  journal., Volume 21, Issue 1, pp 35–48
Liu,J., Williams, J.R., Zehnder, A.J.B. and Yang, H.2007. GEPIC-modeling wheat yield and crop water productivity with high resolution on a global scale. Agricultural Systems, 94:478-493.
Mekonnen M.M. and Hoekstra, A.Y. 2010. A global and high-resolution assessment of the green, blue and grey water footprint of wheat. Hydrology and Earth System Sciences, 14:1259-1276.
Molden, D.2007. water for food, water for life: A comprehensive assessment of water management in agriculture, Earthscan, London, UK.
Tian, G. 2013. Effect of Consumption of Livestock Products on Water Consumption in China Based on Virtual Water Theory. International Conference on Future Information Engineering. 5(3):112-117.
Wang, Y.D.,Leeb, J.S., Agbemabiesea, L., Zamea,K . and Kang, S. 2015. Virtual water management and the water-energy nexus: A case study of three Mid-Atlantic. Resources, Conservation and Recycling,98(3):76-84.
WWAP.2009.The United Nations World Water Development Report 3:Water in a changing world, World Water Assessment Programme, UNESCO Publishing, Paris/Earthscan,London.
Yang, H., Wang, L., Abbaspour, K.C. and Zehnder, A.J.2006. Virtual Water highway: water use efficiency in global food trade. Journal Hydrology and Earth System Aciences, 3(1):1-26.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار